C: Kokospasta zelf maken

Ik geef toe, dit is niet het meest alledaagse wat je in je keuken kunt klaarmaken. Maar als je een beetje in het eetgebied zit waar ik me de laatste maanden met m'n allergeen-vrije dieet in begeef, dan is het zo raar nog niet. Kokospasta is dan een ingrediënt wat je kunt inzetten in veel verschillende recepten, als gezond alternatief. Het is niet hetzelfde als kokosolie want in de pasta zitten ook alle kokosvezels nog. Wel is het licht zoet, bomvol gezonde stoffen en vetten, en werkelijk stúkken goedkoper als je het zelf maakt dan als je het zou moeten kopen. Bovendien, niet moeilijk om te maken.. al heb je wel een keukenmachine nodig.... en kokos uiteraard.

Of kokos-rasp eigenlijk. Het bekende gedroogde spul wat je in elke supermarkt kunt kopen. Maar om zeker te zijn dat het puur geproduceerd is koop ik de biologische variant. (Verse kokos is trouwens niet geschikt.)

Hou het alleen niet bij één zakje. Het maken van een pasta is alleen te doen als je ook wat massa in je machine hebt zitten. 600 gram bijvoorbeeld, zoals ik hier heb gedaan. Gebruik een S-blad voor het draaien.

Nu heeft mijn machine een redelijk sterke motor. Toch zet ik 'm niet op de hoogste stand. Net als met auto's die een berg op rijden is het naar mijn gevoel beter om het in een lagere versnelling en wat langzamer te doen. Maar misschien is dat helemaal niet nodig. Toch, ik neem liever het zekere voor het onzekere. De meeste machines zijn niet gemaakt om een lange tijd in hoge stand achter elkaar door te blijven draaien.
Een werktijd is dus ook moeilijk te geven. Echte hele sterke machines kunnen het voluit in een paar minuten. Doe je het een stuk rustiger dan kan het wel 20-30 minuten duren.
Het kan geen kwaad om tussendoor te stoppen en de machine een tijdje te laten afkoelen, mocht je het idee krijgen dat de motor te heet wordt. Op elk moment in het proces heeft het geen invloed in het maken van de pasta.

Tussendoor heb ik steeds een foto gemaakt om te laten zien wat er met de kokos gebeurt. Van fijn en droog naar steeds iets plakkeriger en vetter. Tot het uiteindelijk pasteus en 'vloeibaar' wordt. Het is trouwens slim om af en toe de zijkanten schoon te schrapen met een spatel omdat anders teveel aan de kant blijft plakken.

Zoals je op de laatste foto kunt zien is het redelijk zacht en smeerbaar. Eenmaal in een potje en afgekoeld naar kamertemperatuur zal het weer een stuk opstijven (zoals je op de foto helemaal bovenaan het bericht kunt zien.) Dit is weer omkeerbaar als je het wat opwarmt (au bain marie). Soms is het namelijk fijn als de pasta wat meer smeerbaar is en soms maakt het niet uit.

In principe is dit het. Eén ingrediënt en klaar. Maar afhankelijk van je smaak of gebruik kun je het wat oppimpen als je wil. Een snufje zout doe ik er meestal wel bij, maar als je hieronder verder leest zie je nog meer mogelijkheden.

Waar gebruik je het voor?

• Je kunt kokospasta zo eten, rechtstreeks uit de pot als een snel lekker hapje. Al moet ik bekennen dat ik het daar zelf net niet zoet genoeg voor vind. Ook als broodbeleg of als smeersel op cake/ koekje/ fruit etc. mag het van mij net wat zoeter zijn. Dat kan makkelijk door tijdens het maken, tegen het eind, wat honing/ maple syrup/ agave siroop e.d. naar smaak toe te voegen. Ook wordt er wel eens kaneelpoeder of vanille extract als smaak bijgedaan, of cacaopoeder. Net wat je zelf lekker vindt.
• Doordat het mengsel wat opstijft als het afkoelt wordt het ook vaak gebruikt als gezonder glazuur op taartjes of andere baksels zoals muffins of cupcakes. Je kunt het eventueel samen met wat fruit pureren om het zo een sterkere smaak/kleur te geven.
•  In gebak-baksels zelf kun je het gebruiken als alternatief voor boter. Schijnt.. Dat heb ik zelf nog niet uitgeprobeerd dus hou me ten goede. In ieder geval kun je het wel gebruiken als alternatief voor notenboters (zoals amandelpasta, pindakaas, cashewboter etc.) mocht je een recept noot-vrij willen maken. Het laat zich anders ook vrij makkelijk mengen met notenboters voor allerlei toepassingen.
• Gemixt door smoothies heen gaat ook heel goed. Het geeft net een lepeltje extra gezonde vetten mee. (En vet helpt bij de opname van de vitamines.)
• De combinaties met chocolade en banaan zijn bijna klassiek. Allerlei zelfgemaakte toetjes waar dat in gaat kunnen er vaak ook wat kokospasta in kwijt. Maar soms hoef je helemaal niet zo moeilijk te denken.. een stukje donkere chocola (of een schijfje banaan), een toefje kokospasta erop, misschien wat fijngehakte nootjes eroverheen en Hap!
• Ooit aan zelfgemaakt bounty's gedacht? De gezonde variant? Google maar eens want er zijn veel recepten van, maar extra lekker wordt ie met kokospasta!!
• Zelf was een van mijn favoriete hapjes altijd een opengesneden dadel, wat monchou erin en daar een cashewnoot in gestoken. Superrrrlekker. Maar zonder koemelk (en dus monchou) gaat het ook perfect als je daar kokospasta voor gebruikt.. Ah, een ontdekking!!!

Nou, er is vast nog veel meer te bedenken. Dus als je ooit in een avontuurlijke keukenbui bent dan is dit een goeie om eens uit te proberen. In het potje blijft het trouwens heel lang goed (hoeft niet eens in de koelkast) dus altijd handig om achter de hand te hebben.

C: Vaarwel gluten....

Je hoort steeds vaker iets over glutenintolerantie (coeliaki) en glutensensitiviteit. Een aandoening waarbij je in meer of mindere mate niet tegen gluten kan. Gluten komt als eiwit van nature voor in granen als tarwe, rogge, spelt en gerst.. en dus ook in producten waar deze granen in verwerkt zijn (deegwaren vooral, zoals brood, gebak, koekjes, pasta, pizza, taart etc. Zo'n beetje alle lekkere dingen lijkt wel! Maar ook in bier bijvoorbeeld.) en daarnaast soms in producten die bij de productie met gluten 'besmet' zijn geraakt, zoals haver.

Ik had nooit eerder over gluten nagedacht eigenlijk, wel steeds meer over voedselintoleranties in het algemeen. Met mijn continue verkoudheden en lage weerstand waar ik al meer dan een half leven mee rondloop, leek het ook steeds meer een plausibele mogelijkheid dat ik wellicht ergens niet helemaal goed tegen zou kunnen, qua voeding. Alleen was er nooit echt een heel duidelijk verband te ontdekken en bleef het bij dezelfde 'vage' klachten. Een eliminatiedieet leek me altijd zo'n tijdrovend gedoe.
Bij m'n moeder en Mirjam is dat wel anders. Zij hebben echt een hele duidelijke en acute jeukreactie in hun mond als ze bepaalde producten eten. Vroeger heeft mijn moeder zelfs een aantal keer een anafylactische shock gehad waarbij ze zwellingen in haar mond kreeg, benauwd werd en zelfs flauwviel; en er in allerijl een arts moest komen om haar een injectie toe te dienen. Doodeng om mee te maken. Maar zelfs een heel klein beetje jeuk heb ik nooit gehad, dus zo erg zou het allemaal niet kunnen zijn. Toch?

Nou, afgelopen voorjaar dacht ik er toch even anders over. Nog een beetje onder invloed van de goede voornemens na Oud & Nieuw (waarin ik me voorgenomen had om "gezonder" te gaan leven, erg orgineel..) besloot ik een maand allergeen-vrij te gaan eten, d.w.z. glutenvrij, lactosevrij en suikerarm, om te zien of het iets zou opleveren. Ik startte toen m'n man een weekje naar het buitenland ging, dat leek me wel makkelijker. En natúúrlijk merk je niet meteen verschil, dat zou te mooi zijn, maar ik merkte wel iets anders op. Namelijk dat ik een rommelbuik kreeg na het eten van soja. De eerste keer denk je nog: "Ja, toeval", maar na de tweede en derde keer....
Dus tja. Inmiddels was ik er trouwens óók achtergekomen dat consequent allergeen-vrij eten best wel wat lastiger was dan ik dacht. Niet onmogelijk, maar als het niet per se hoeft dan hou je het volgens mij niet lang vol, zo voor de lol. Dus ik besloot om maar eens voor de keiharde bewijzen te gaan.

En om een lang verhaal kort te maken, ik ben naar de huisarts gegaan en heb zowel een bloedtest als ontlastingstest laten doen. Maar ben daarnaast óók naar een natuurarts gegaan om me door te laten meten op voedselintoleranties, waarna ik een dieetvoorschrift meekreeg die ik inmiddels al ruim 2 maanden volg.

Dat van die natuurarts trouwens, ik had daar altijd een dubbel idee bij. Het leek me een beetje te..euh..zweverig misschien? Ik kan het ook niet echt begrijpen, hoe je na een uur met twee koperen staven in je hand van de computer een hele uitdraai krijgt over waar je niet tegen kunt. In mijn geval bijvoorbeeld wortel, rode druiven, nootmuskaat, linzen... dat is nog te doen trouwens. Erger vond ik kippen-eiwit... ah, m'n verse gekookte eitjes!!  Het gevoel van bewijs kreeg ik toen soja naar voren kwam, want dat had ik zelf al ervaren. En toen kwam daar ook nog een algemeen granenverbod bovenop, vooral voor haver, maar eigenlijk voor álle granen wel. Verder moest ik aardappelen, knoflook, olijven en uien beperken tot maximaal 2x p/w.

Dezelfde dag had ik ook een ontlastingstest gedaan, de uitslag van het laboratorium kwam een paar weken later.

Toch wel het bewijs dat het niet helemaal jofel zit daarbinnen. Gelukkig geen schimmels en gisten, en de goede bacteriën zitten ook in de norm (krap aan, maar toch). Maar dan, de waarden van de zetmeel- en plantvezels en het vetgehalte laten zien dat de vertering niet goed verloopt en voedingsstoffen dus niet goed worden opgenomen. En de oorzaak zit waarschijnlijk in de waarden van IgA anti-t-Transglutaminase en IgA Antigliadine..

Dat zijn namelijk beide graadmeters voor glutengevoeligheid en zijn bij mij veel te hoog. Dat op zich is al een reden om geen gluten meer te eten. Dat ook de ontstekingswaarde (secretoir IgA) te hoog is kan betekenen dat er een ontsteking zit in het darmslijmvlies als gevolg van de glutengevoeligheid, en daardoor beperktt opname van voedingsstoffen. 

Met andere woorden... Vaarwel gluten!! En de natuurarts zat er dus ook niet ver naast met zijn granenverbod. Al met al genoeg grond om dat dieet maar even serieus vol te houden.

Maar dat is wel wennen hoor! Geen granen meer. Geen enkele voorlopig, dus ook de glutenvrije granen niet zoals teff of maïsmeel! Geen (eigengebakken) brood meer dus! En geen pasta! En dan ook geen soja meer, dat is ook een gemene hoor, want dat zit als lecithine in heel veel producten! Heb weer helemaal opnieuw boodschappen moeten leren doen, alle etiketten lezen, nieuwe recepten verzinnen. Ook recepten die je gauw in een kwartiertje op tafel kunt hebben staan.

Ben vriendjes geworden met de zoete aardappel en de pastinaak. (Pastinaak lijkt op wortel maar mag ik wel.) en was heel blij met de pompoenen die ik nog had overgehouden van vorig seizoen uit de moestuin. Aardperen, ook heel lekker in een stamppotje of soepje. Allemaal goede en gezonde koolhydraatbronnen trouwens.

 pompoen-pasinaak soepje

stamppotje met zoete aardappel, pompoen en aardpeer

 En boekweitpannenkoeken eet ik nu ook veel. Heerlijk rijk belegd met allerlei groenten, kruiden, zaden en pitten. Gelukkig kwam er geen lactoseintolerantie in de testen naar voren, dus geitenkaas erbij, hmmmm. (Hier in de regio maken ze biologische geitenkaas van rauwe geitenmelk! Een genot.)

boekweitpannenkoek met o.a. gegrilde aubergine

boekweitpannenkoek met o.a. veldsla, broccolisprouts en tomaat

Ben me aan het specialiseren in (groenten)dips/smeersels. Van avocado- tot auberginedips, hummus, eigengemaakte mayonaise (gelukkig mag ik wel eigeel!). Als dat in de koelkast klaarstaat kun je er gauw een rijstwafel mee besmeren als je een keer weinig tijd hebt.
En gelukkig bestaan er rijstnoedels en boekweitnoedels. Dat kun je bij het avondeten als vervanging nemen voor pasta want het lijkt op spagetti.

Ook ben ik bezig met hét perfecte recept voor bananenbroodcake (de baksels tot zover waren lekker maar nog niet goed genoeg om er mee naar buiten te treden) en stuitte ik op het recept van "the life changing loaf of bread" wat naar mijn smaak ook nog iets aangepast moet worden na de eerste bakpoging, maar wat wel een fantastisch uitgangspunt is. Dus.. ik denk dat er binnenkort wel wat vaker glutenvrije recepten zullen verschijnen.

Vooralsnog ben ik nog maar twee maanden op weg met dit nieuwe dieet. Het gaat nog gepaard met veel uitzoeken en uitproberen. En ook nog wel een beetje afzien, vooral als m'n man gelukzalig een stroopwafel voor m'n neus zit te eten. Maar ik hou vol, de noodzaak geeft me wilskracht. En de resultaten ook. Ik kan nu met zekere stelligheid beweren dat het een heel stuk beter gaat met m'n eeuwige "verkoudheid/stofallergie". Er zitten bijvoorbeeld geen zakdoekjes meer standaard in m'n zakken want die heb ik niet meer nodig. Zelfs niet als ik bij de yoga in de voorovergebogen houdingen sta. En dat lijkt miniem, maar voor mij is het een enorm verschil, niet meer continu neusophalen, niesbuien proberen te onderdrukken, naar zakdoekjes frommelen, etc. En ik wil het niet al te expliciet over poep hebben, maar dat is ook enorm verbeterd.

Over twee weken heb ik weer een afspraak met de natuurarts, voor een nieuwe meting. Om te zien of er veranderingen zijn die om een aanpassing vragen. Heel waarschijnlijk ga ik daarna op zoek naar een goede diëtiste om me te helpen bij het samenstellen van een verantwoord voedingspatroon, zodat ik voor de lange termijn geen tekorten oploop. Want zomaar voedzame granen weglaten bijvoorbeeld, vraagt wel alternatieven. Over 4 maanden volgt er ook weer een ontlastingstest om te zien of de waardes voor de vertering en ontsteking daar genormaliseerd zijn want dan ben ik een half jaar bezig, en hopelijk is dat het dan. Een nieuwe manier van eten maar wel een stuk lekkerder in m'n vel. Waar goede voornemens niet toe kunnen leiden!

C: Doe het zelf: Muesli-ballen

Ik weet niet hoe het met jullie is, maar hier probeer ik m'n goede voornemens voor het nieuwe jaar een beetje leefbaar te maken. Minder én gezonder snoepen heb ik me voorgenomen. (Niet dat het heel erg de spuigaten uitliep maar het kan nooit kwaad om een beetje te matigen, toch?)
Volgens mij is de grote truc vooral om ervoor te zorgen dat je minder en gezondere dingen in huis hebt gehaald, want op het moment dat je lekkere trek krijgt ben je vaak opvallend zwak qua gezond verstand!! Tenminste, ik wel. En dan is het des te fijner als je een goed alternatief klaar hebt liggen.

Vandaar dat ik vandaag aan de slag ging met muesli ballen. Het recept is makkelijk en veelzijdig aan te passen aan je eigen wensen. Officieel bedoeld voor zelf maken van muesli-repen... maar de truc van matigen zit 'm óók in de grootte, dacht ik zo... dus maakte ik kleinere balletjes. Hap-snap, als een bonbonnetje tussendoor. Het vult vrij goed, dat is ook meegenomen.

Dit recept is rekbaar. Je kunt ingrediënten toevoegen of vervangen voor andere, net wat je zelf voor ogen hebt. Ik probeerde het nu zo verantwoord mogelijk te doen maar dat wil niet zeggen dat dat de enige juiste manier is. Dat is nu juist het leuke eraan. Speel ermee en kijk wat je nog in je kast hebt liggen en wat je lekker vindt. Zo kun je allerlei variaties maken op hetzelfde thema.

Voor deze variatie heb je nodig:

• 200 gram geplette havervlokken (je kunt ook glutenvrije havervlokken nemen.)
• 140 gram grof gehakte amandelen. (of andere noten, of een mengsel daarvan)
• 125 gram ontpitte dadels (of gedroogde vijgen)
• 50 ml. agave siroop (of maple syrup of honing)
• 50 ml. amandelpasta (of andere notenpasta zoals pindakaas)

Optioneel kan daar nog een klein handje extra ingrediënten bij. Bijvoorbeeld: 

• zaden (zoals zonnebloempitten, pompoenpitten, sesamzaadjes etc.) 
• gedroogd fruit (zoals rozijntjes, cranberry's, stukjes gedroogde abrikozen of pruimen etc.)
• kokosrasp
• stukjes chocola
• smaakstoffen zoals vanille-extract, kaneelpoeder etc.

Zelf vind ik het lekkerder als de havervlokken enigszins knapperig zijn. Daarvoor kun je ze eerst bakken in een voorverwarmde oven op een stuk bakpapier tot ze licht goudkleurig zijn. Ongeveer 10-15 minuten op 170 C. Ik deed er ook de grof gehakte amandelen bij omdat ik vind dat dan de smaak daarvan wat meer omhoog komt. Halverwege de baktijd een keer omscheppen.
Maar deze hele stap kun je ook overslaan.

Vervolgens heb ik iets meer dan de helft van de havervlokken fijn gemalen in de mixer. Dit zorgt ervoor dat het straks iets makkelijker tot een balletje te rollen is. Het is geen exacte wetenschap hoor.. je kunt alles grof laten als je wil of alles fijnmalen. (Ik heb wel gemerkt dat als je alles fijnmaalt de smaak wat "meliger" wordt.)

De dadels zijn ook fijngemalen in een mixer. Net zolang totdat ze een soort plakkerige bal vormen, meestal na 1 tot 2 minuten. Op deze manier zijn de dadels onderdeel van het bindmiddel waardoor straks alles aan elkaar blijft hangen. Als je te kort mixt en de dadels duidelijk als afzonderlijke stukjes zichtbaar zijn heb je die hechting niet, of niet genoeg.

Ook de agavesiroop en amandelpasta zorgen voor wat kleefmiddel. Verwarm deze op een heel zacht vuur een beetje zodat deze twee ingrediënten mooi in elkaar oplossen. Langer hoeft niet.

De meeste mensen hebben overigens niet zomaar agavesiroop of amandelpasta in hun keukenkastje staan. Honing en pindakaas werken in dat geval ook maar maken de smaak uiteraard anders. 

(Het blogverhaaltje over het zelf maken van amandelpasta vind je hier.)

Mix nu alle ingrediënten bij elkaar. De havervlokken, amandelen, dadelprut en het siroop/pasta mengsel. Eventueel met nog wat extra's erbij. Maximaal een klein handje. (Ik deed er nog een paar rozijntjes doorheen nu.)

Als het goed is is het allemaal lekker handwarm en dat maakt het een stuk makkelijker om er balletjes van te rollen. Als ze afkoelen gaat het haast niet meer. Leg ze weer op een stuk bakpapier en laat ze opstijven. (in de winter kan dat gewoon buiten, anders in een koele kamer of koelkast.) En voila!! Je eigengemaakte muesli-balletjes zijn klaar! In een afgesloten trommeltje zijn ze een paar maanden houdbaar, mocht je zolang kunnen wachten. Lekker hoor, zo'n eigengemaakt tussendoortje! En nog gezond ook!

Je kunt het handwarme mengsel trouwens ook in z'n geheel op het bakpapier storten en met een houten lepel goed aandrukken. Zo kun je er later, als het wat afgekoeld is, letterlijk repen van snijden (de muesli-repen!) in welke breedte of grootte je het maar wil.

Ben benieuwd welke variaties jullie erop loslaten. Veel plezier en eet smakelijk!

C: Amandelpasta zelf maken

Als ik in de natuurvoedingswinkel ben dan koop ik wel eens notenpasta als iets bewuster alternatief voor op m'n brood dan de pindakazen die je in de gewone supermarkt koopt. Je hebt ze daar in allerlei varianten. Van hazelnootpasta tot cashewnootpasta, maar óók in amandelpasta. Erg lekker! Vooral amandelen zijn erg gezond, ze bevatten veel vezels, mineralen en gezonde vetten.

Nu bleek laatst dat ik in een recept wat amandelpasta nodig had en vond ik het hoog tijd om het eens zelf te maken want dat is eigenlijk helemaal niet zo moeilijk. Van alle noten zijn amandelen wel degene die het langste duren om tot pasta te mixen (nog steeds maar een kwartiertje hooguit.) Dus als je dit een keer geprobeerd hebt en het is gelukt, dan zijn andere notenpasta's een makkie. Je kunt trouwens ook een mix van verschillende noten gebruiken. 

Ik ging in mijn geval uit van 350 gram bruine amandelen (maar blanke amandelen kunnen ook). Dat levert uiteindelijk een halve (grote) pindakaaspot aan pasta op.

 -Stap 1: Eerst rooster je de noten/amandelen even een paar minuten aan tot ze wat donkerder van kleur worden. Zelf vind ik dit altijd makkelijker in een pan dan in de oven want je kunt ze regelmatig even omschudden. Blijf er dus bij en laat ze niet aanbranden. Deze stap van aanroosteren kun je eventueel overslaan, maar door te roosteren wordt de smaak wat intenser (en lekkerder).

 -Stap 2: Doe de amandelen in een keukenmachine en begin met mixen. Een blender kan het soms ook aan maar dat heb ik zelf nooit geprobeerd. De snijvlakken van een keukenmachine lijken me sowieso efficiënter en je moet er rekening mee houden dat je machine het qua motor aankan om 10 minuten achter elkaar te mixen.

-Stap 3: Na ongeveer 5 minuten zul je zien dat het amandelmeel wat aan de zijkant blijft plakken. Nu is het moment om af en toe te stoppen en de zijkanten los te maken voor je weer verder mixt. Het is even een fase en duurt niet de hele tijd. (In mijn geval heb ik tussendoor 3 keer de zijkanten even losgemaakt.)

 -Weer een paar minuten verder zul je merken dat het amandelmeel wat kruimiger wordt. Het blijft niet meer aan de zijkanten vastplakken. Je kunt nu gewoon door blijven mixen. (Ik stopte natuurlijk af en toe om een foto te maken.)

 -En al snel wordt het lompiger. De amandelen beginnen steeds meer van hun olie los te laten, maar het is nog niet echt smeerbaar te noemen.

-Uiteindelijk, na zo'n 10-12 minuten mixen in totaal, kun je van een pasta gaan spreken. Nu kun je zelf gaan kijken hoe smeuïg je het uiteindelijk wil hebben. Zoals hierboven op de foto is het een wat stijver smeerbaar mengsel. Als je nog een minuutje of twee doorgaat zal het nóg smeerbaarder worden, maar als je wat extra ingrediënten toe wil voegen is nu een prima moment om dat te doen.

Een klein beetje (zee)zout haalt de smaak veel meer naar boven en is aan te raden. Soms kun je er ook een klein beetje olijfolie (1-2 eetlepels) of kokosolie aan toevoegen voor nóg meer smeuïgheid. 

Wil je wat meer toegevoegde smaak dan kun je ook aan een paar van de volgende ingrediënten denken:

-wat zoetstof, zoals een eetlepel honing/ahornsiroop.

-een eetlepel gewelde, maar goed uitgelekte, rozijnen/dadels als natuurlijker zoetstof.

-het binnenste van een uitgeschraapte vanillepeul, of een klein scheutje vanille-extract.

-snufje kaneel.

-stukjes pure chocolade.

-wat kokosrasp

Mix de pasta met de toegevoegde ingrediënt(en) nog een minuutje door en schep het dan over in een gesteriliseerd glazen potje. In principe hoeft het niet in de koelkast te staan, tenzij je denkt dat het heel lang gaat duren voordat je het op krijgt.

Heerlijk op vers brood! Maar in mijn geval ging het door een groene smoothie heen, weer eens wat anders!

C: "kappertjes" van Oost- Indische kers

Ik hou van enigszins rommelige boerentuintjes. Daar waar kleuren weelderig door elkaar groeien en de planten het niet zo nauw nemen met de strakke tuinregels. Een verschoten hekje hier, een paar losse takken daar en de rest bont en vrolijk.
Een van de meest makkelijke en veelzijdige planten die je dan in je tuin kunt zetten is de Oost-Indische kers. Een gezellige eenjarige die niet veel eisen stelt aan de grond (groeit graag op arme zandgrond) en in laagblijvende of rankende vorm te koop is. Het roept meteen een soort nonchalante plattelandssfeer op, en eenmaal gevestigd zal ze zichzelf ieder jaar opnieuw met veel plezier uitzaaien zonder zich verder al teveel op te dringen. Oost-Indische kers heeft niet het agressieve van een onkruid. Wil je het wat inperken dan zijn de zaailingen of volwassen planten makkelijk uit te grond te trekken. 'Dan niet', lijkt ze te denken..'ook goed!'

Naast het feit dat ze flink wat vrolijkheid in de (moes)tuin brengt is ze ook nog eens behoorlijk functioneel. Alle delen van de plant zijn zowat eetbaar. Van het blad tot de kleurige bloemen aan toe. Ze smaken wel redelijk scherp, daar moet je van houden. Peperig, radijsachtig. Maar heerlijk door de sla bijvoorbeeld, of bovenop een pannenkoek of drijvend op de soep. Hoe jonger het blad, hoe milder de smaak. En heb je kippetjes (O, ik ben zo blij met mijn kippetjes!) dan is het een hele goede plant voor de algemene gezondheid van de kip!
De plant trekt ook veel insecten aan. In de moestuin, toen ik m'n tweede stuk tuin erbij ging huren heb ik die meteen vol gezet met Oost-Indische kers, zodat het genoeg bestuivers aan zou trekken voor m'n groenten. Ook zet ik vaak wat Oost-Indische kers naast de tuinbonen als luizenafleider. Topjes vol luis kun je dan afbreken en weggooien (of als traktatie aan de kippetjes geven!) de plant zal gewoon verder doorgroeien.

En gedurende de zomer/najaar is daar ook nog de toegift. Namelijk de jonge groene zaden die aan de plant komen waar de bloemen uitgebloeid zijn. Ze zitten met z'n drieën op een kluitje aan de stengel. Pluk je ze zo jong dan kun je ze gebruiken om op azijn te zetten voor wat ook wel genoemd wordt: "armenluiskappertjes". Zaden die al een tijdje op de grond hebben gelegen zijn vaak te hard en soms zelf al ingedroogd en niet bruikbaar (behalve als zaad voor volgend jaar.)

Pluk de zaden liefst nog zo jong en vers mogelijk. Om de zoveel tijd een paar of in één keer een hele hoop, dat kan alletwee. Was ze goed schoon en laat ze even uitlekken.

Omdat ik de zaden best wel bitterscherp van smaak vind, zet ik ze een paar dagen (1-3 dagen) onder zoutig water. Daarvan worden ze wat milder. Op 150 ml water schep ik 2-3 afgestreken eetlepels zout.
Deze stap hoeft niet als je ze wat scherper wil houden.

Het is wel belangrijk dat ze helemaal onder het zoute water liggen dus doe ik er eerst een stukje plastic met een schoteltje op en eventueel een steentje om het wat te verzwaren. Kan gewoon bij kamertemperatuur blijven staan. De groene kleur van de zaden wordt trouwens ook wat flauwer hiervan.

Na een paar dagen trekken maak ik het azijnmengsel.
-150 ml. witte wijnazijn (of zoveel je nodig hebt om de zaden helemaal te bedekken.)
-1 eetlepel suiker (optioneel)
-Smaak. Meestal is dat een laurierblaadje en wat peperkorreltjes. Maar je kunt ook een van de volgende ingrediënten erbij doen: venkelzaad, dillezaad, korianderzaad, knoflook, heet pepertje,  tijm, rozemarijn, dragon, citroenschijfje, uischijfjes.. Hou het simpel is de tip.

Verwarm de azijn met de suiker en kruiden op een zacht pitje en laat het een minuutje zachtjes borrelen.
Spoel intussen je zaden even goed af onder de kraan (vanwege het zoute water) en dep ze zoveel mogelijk droog.

Doe de zaden in een gesteriliseerd potje en giet de warme azijn (inclusief kruiden) erover. Let erop dat de zaden helemaal onder staan. Deksel erop en een paar weken laten intrekken voor je het gaat eten. (Hoe langer het staat hoe lekkerder het wordt maar je kunt het ook al na een paar dagen trekken eten)
Ik bewaar het potje meestal gewoon in de koelkast. Let er wel op dat je geen metalen deksel gebruikt want dat wordt aangetast door de zure azijn. Een metalen deksel die aan de binnenkant geplastificeerd is kan wel.

Persoonlijk vind ik het heerlijk door een tomatensaus met pasta! Maar het kan ook door de salade.

In principe kun je ook langzaam gedurende de zomer/najaar zo'n potje opbouwen als je niet genoeg jonge zaden hebt meteen. Schep dan steeds wat nieuwe (eventueel eerst in zout water gelegen) zaden in het azijnpotje en let erop dat ze goed onder het azijn staan (anders azijn toevoegen). Ook als je tussendoor misschien al wat zaden hebt opgegeten kunnen er weer nieuwe bij. Werk je schoon dan is het geen probleem.

Dus wat denken jullie? Toch maar wat Oost-Indische kers in de tuin zaaien volgend jaar? Best een goed plan!

C: Slasoep, hittegolf-eten

Als ik het dan toch over hittegolf-eten heb (in combinatie met oogst uit de moestuin) dan mag slasoep niet ontbreken. Ik eet het niet vaak, maar als de temperaturen naar de 30 graden neigen dan snak ik ernaar.
Tot een paar jaar geleden had ik er nog nooit van gehoord. En toen ik het voor het eerst hoorde vond ik het maar raar. Soep van sla? Maar echt, het is heerlijk! Fris, verkoelend, knapperig.
De eer gaat naar Rina, een van mijn cursisten. Zij maakte het ooit tijdens de jaarlijkse afsluitingsdag van m'n cursussen. Tijdens zo'n dag stoken we buiten de raku-oven een paar keer vol met keramiek en nemen alle cursisten iets lekkers te eten mee (meestal zelfgemaakt, wat een verwennerij.) Vaak zijn we gezegend met prachtig weer op die dagen dus het is zeker feestelijk, leuk en lekker tegelijk. Slasoep bleek een blijvertje voor de zomer.

Nu mijn moestuinbuurvrouw op vakantie is en ze vroeg of ik haar tuin water wilde geven in ruil voor de oogst zit ik opeens met bergen kroppen sla die op het randje van doorschieten staan. Nog meer reden om de befaamde slasoep te maken.

Je hebt nodig:

• 1 grote krop sla, of 2 kleintjes
• 1 ui 
• (teentje knoflook optioneel)
• 1 liter groentbouillon
• 1 bakje creme fraiche of (koks)room
• peper/zout
• staafmixer

Was de sla en breek het in stukjes. Het aanhangende vocht mag blijven zitten. Snipper de ui en fruit dat in een grotere soeppan. (Eventueel met geperste knoflook erbij.)

Voeg nu steeds een handje sla toe aan de pan en roer even tot je merkt dat de sla gaat slinken. Dan een volgend handje erbij etc. Tot alle sla in de pan zit. Blijf roeren.

Voeg dan het bouillonwater toe. (Ik los meestal 2 groentebouillonblokjes in 1 liter.) Laat de pan op het vuur staan tot je aan het kookpunt komt (af en toe roeren) Zodra je ziet dat het gaat koken zet je het vuur uit.

Voeg de room toe en pak de staafmixer.

En dan mixen maar. Tot alles zo klein mogelijk is gemixt. Er zullen altijd knapperige stukjes tussen blijven zitten. Breng op smaak met zout en peper. (Eventueel wat nootmuskaat zou ook kunnen.)
Je kunt het garneren met wat waterkers of peterselie, of gewoon zo opeten.
Let wel, koud is de soep veel lekkerder. Dus een dag of ochtend van te voren maken is wel slim. Af laten koelen en vervolgens een paar uur in de koelkast zetten. Daar blijft de soep zo'n 3 dagen goed.

Je kunt deze soep trouwens ook met andere bladgroenten maken. Snijbiet bijvoorbeeld, of spinazie. De methode is hetzelfde.  Die met spinazie vond ik zelf minder geslaagd. Dat smaakte een beetje naar waterige spinazie à la creme, ik miste de pasta erbij, haha.

Smakelijk eten allemaal, hopelijk brengt het jullie wat verkoeling voor de komende hete dagen die nog in het vooruitzicht liggen.

C: Tortilla, hittegolf-eten

Tja, de moestuin is er óók nog. En al helemaal tijdens de hittegolf moest ik er dagelijks naartoe om water te geven. Het gaat goed daar, al heb ik het meeste werk qua opschonen voor onbepaalde tijd stilgelegd. Te heet om te werken, te druk met andere dingen (kippenhok!)
Een van de dingen die ik nu rijkelijk kan oogsten is de aardappel. Misschien ook wel het leukste en spannendste om te oogsten want je moet er lekker voor wroeten en maar afwachten wat er boven komt. In mijn geval (het eko-aardappeltje "Frieslander") is een enkel pootaardappeltje van nog geen 50 gram uitgegroeid tot een gezin van gemiddeld 1.7 kg. Wów!
En er staan er nogal wat, en er komen straks nog meer aardappelen dus een beetje dooreten is wel gewenst. Alleen, tijdens zo'n hittegolf....aardappelen? Pfff

Maar dan is daar de tortilla!! Heerlijk om zowel warm als koud te eten (doe maar koud) en je hebt er óók nog eens courgette voor nodig, ook al zo'n vrucht waar je op een gegeven moment geen raad meer mee weet in de moestuin, vanwege de hoge productie.
Dit recept kreeg ik in mijn studententijd aan de kunstacademie van een exchange-student/vriendin uit Spanje: Naia. Ben ik haar nog altijd dankbaar voor want ik eet het best vaak en recepten zijn altijd leuker als er een herinnering aan vastzit. Bovendien, authentiek Spaans recept: Tortilla de patatas!

Zo staat het in mijn kookboekje van toen opgeschreven . De techniek van frituren, eerst veel en dan weinig olie, heb ik inmiddels op z'n  Nederlands versimpeld, want ik hield daar zoveel olie aan over. Zo doe ik het nu:

Snipper een ui in de pan. Snijd intussen een halve grote courgette (of een geheel kleintje uit de moestuin)  en ongeveer 4 aardappelen (afhankelijk van de grootte) in stukjes. Laat samen bakken in net voldoende olijfolie om het niet aan te laten branden.

Terwijl de pan verder bakt kluts je in een grote kom 3 eieren met wat zout (en peper)

Als de aardappelen een beetje aangebakken zijn en de ui en courgette zachter zijn geworden haal je de pan van het vuur en gooit het bij het eimengsel in de grote kom.

Prak het geheel losjes samen. Het hoeft zeker niet helemaal tot moes, je mag nog steeds herkenbare stukken zien. (je kunt ook een vork met grote tanden gebruiken om te prakken.)

Doe nu het gehele mengsel terug in de pan en zet het op middelhoog vuur voor een paar minuten. Als het goed is hoef je geen extra olie toe te voegen. Ik doe er vaak nog een deksel op. Op een gegeven moment merk je dat het als een soort pannekoek los komt van de bodem terwijl het wel een geheel blijft.

Tja, als je dan toch foto's aan het maken bent.. de deksel! Onmisbaar bij het draaien!

Want het engste en moeilijkste gedeelte is om het geheel om te draaien. Ik heb gemerkt dat dat het beste gaat als je dat een beetje kordaat doet, alsof je niet anders gewend bent. Neem een platte deksel, leg die op de tortilla en dan in één vloeiende beweging pan plus deksel omdraaien, pan weer op de pit zetten en de tortilla weer van de deksel in de pan laten glijden. Gewoon doen.

Uiteindelijk is dit dan het resultaat. Warm erg lekker, maar het allerlekkerste eigenlijk toch wel koud de dag erna. Naia maakte er bij de warme variant nog een prutje van verse gepureerde tomaat met wat zout en knoflook erdoorheen bij. Als frisse tegenhanger om bij elk hapje wat van mee te nemen. Hoeft niet, is zo ook erg lekker!

Wat een lieve aardappelen zijn het toch, nietwaar?! Als dit je niet over de streep trekt om zelf aardappelen te poten in je eigen achtertuintje weet ik het ook niet meer!