C: Geelwortel kweken en oogsten

Tweede in de reeks blogposts die een beetje in het teken staan van opgraven. Het is namelijk de periode dat veel van de gewassen die een groot deel van het jaar onder de grond hebben gegroeid eindelijk hun geheimen mogen gaan prijsgeven. Hebben ze het goed gedaan? Vandaag is het de beurt aan de geelwortel (of kurkuma)

Geelwortel kweken:

In veel opzichten lijkt het kweken van geelwortel/kurkuma op dat van het kweken van gember, waarover ik eerder schreef hier. Al ging ik zelf pas veel later in het jaar met de geelwortel van start. Dat kwam omdat ik niet eerder in de winkel onbespoten biologische worteltjes tegenkwam. En degene die ik uiteindelijk begin april kocht, zagen er een beetje verdroogd uit ook. Toch maar proberen. Niet geschoten is altijd mis, nietwaar?
Net als bij de gember gingen ze op hun rug halverwege in wat vochtige aarde. En dan warm (over de 20 graden C.) wegzetten en afwachten.

eind augustus 2014

En zowaar kwamen daar ook groeiknopjes (rhizomen) aan, met omhoog groeiende stengels die zich ontkrulden tot bladeren. (Die wat groter en breder zijn dan bij de gember.) Nadat ze een poosje binnen in een kasje hadden gestaan, gingen ze uiteindelijk naar de grote kas in de moestuin, ergens midden juni. Ook zij kregen net als de gember in het begin een beetje last van zonnebrand, zoals je aan de onderste bruine bladeren nog kunt zien, maar het nieuwe blad kwam er prachtig en gezond uit. De planten groeiden minder hoog op dan de gember, hoewel die natuurlijk wel een voorsprong hadden gehad. En ook hier hield ik de grond wat licht vochtig door ze bij elk bezoek een klein scheutje water te geven. Tot ongeveer een maand voor de oogst, toen stopte ik met water geven.

november 2014

Nu, in november, is het maar eens zover. Tijd om maar eens te kijken wat ze gedaan hebben. Ik heb 4 plantjes en eentje ga ik oogsten. De rest laat ik overwinteren om volgend jaar eerder mee te kunnen starten en hopelijk zo een langer groeiseizoen te hebben met een hogere opbrengst.

1. Eén plant laat ik gewoon in de kas staan. Wel een beetje afgedekt met noppenfolie voor het geval het erg gaat vriezen, maar ik wil kijken of ze tegen wat vorst/kou kunnen. Hopelijk gaat ze gewoon in rust. Als dat ongestoord in de kas kan is dat natuurlijk het makkelijkste.
2. De andere twee planten graaf ik op en zet ik over in potten. En daarvan komt er één bij ons in de warme woonkamer te staan. Kijken of die een beetje wakker en groen blijft.
3. En één op de wat koudere zolder. Die zal dan in rust gaan maar tenminste zonder vorstgevaar.

Vanwege de achterstand aan het begin van het jaar had ik niet echt een grote oogst verwacht. Trok ook niet het grootste plantje eruit om op te offeren. Maar toch nieuwsgierig genoeg.

De groeiwijze is iets anders dan bij de gember. Meer langwerpig en omlaag gericht. Als vingertjes aan een hand bijna. En dus ook niet zo diep. Op de foto zie je het verschil tussen de gewone witte wortels, waarmee de plant voeding opneemt, en de meer oranje wortels die je kunt oogsten.

Gebruik van geelwortel:

Vooral in Indische gerechten wordt kurkuma veel gebruikt. Meestal kennen we het hier gedroogd in poedervorm, maar vers geraspt kun je het ook goed gebruiken in allerlei gerechten en warme dranken. Krijgt alles een mooi warm kleurtje van! Het is een behoorlijk geneeskrachtig plantje vol met goede eigenschappen die vooral ontstekingswerend werken. Niet verkeerd om dus in de tuin te hebben groeien!


Meer lezen over de opgravingen die boven de grond kwamen? Gember, aardpeer en zoete aardappel zijn ook beschreven. Klik op de desbetreffende woorden voor de link.

C: Gember kweken en oogsten

De komende blogposts staan een beetje in het teken van opgraven. Het is namelijk de periode dat veel van de gewassen die een groot deel van het jaar onder de grond hebben gegroeid eindelijk hun geheimen mogen gaan prijsgeven. Hebben ze het goed gedaan? Vandaag is het de beurt aan de gember. Maar dan laat ik eerst zien hoe ik ze dit jaar opgekweekt heb.

Gember kweken:

Het begon namelijk allemaal al 9 maanden geleden, in februari, toen ik in de winkel een onbespoten biologische gemberwortel kocht. Zo'n grote grillige. Ik brak 'm in kleinere stukken en legde ze plat op de verwarming in een schoteltje met een klein beetje water. (Wat je dus elke dag wel een beetje moet aanvullen want dat verdampt snel.) Binnen een paar weken zag je op sommige plekken langs de rand 'ogen' (rhizomen) ontstaan, nieuwe groeiknoppen.

half maart 2014

Vanaf dat moment legde ik ze in een kasje op de verwarming halverwege in een laagje aarde, wat ik licht vochtig hield. Zie je de groeiknop op bovenstaande foto? Daar begint het. Gember heeft warmte nodig om te kunnen groeien, onder de 20 graden C. doen ze niet veel. 

Ik had trouwens ook stukjes gemberwortel meteen in de licht vochtige aarde gelegd in plaats van eerst in een schoteltje met een klein laagje water, en die kregen ook ogen, alleen wel iets later. Dus, als je de boel wat wil laten opschieten...

begin mei 2014

En zo bleven ze lekker warm en licht vochtig staan, terwijl ze gestaag doorgroeiden. Tot de sprieterige stengels zo hoog waren dat ze het dak van het kleine kasje raakten. Cous (m'n lieve assistente) houdt alles nauwlettend in de gaten vanaf de vensterbank.

Tegen eind mei heb ik ze in de grote kas van de moestuin gezet, in de volle grond. Tussen de aubergines en paprika's in. Ze kregen in het begin trouwens wel even last van zonnebrand. Ik had de planten beter eerst wat kunnen laten wennen aan meer zonlicht, hoewel ze zich snel goed herstelden. Gember houdt van zon en warmte, maar kan ook goed een beetje beschut staan. (Vooral bij het uitschieten in de beginfase hebben ze liever wat beschutting dus als ze daarna naar een meer zonnige plek gaan is dat wel even wennen.)

eind augustus 2014

In de kas bleven ze lekker doorgroeien. De zomer was ook lekker warm en lang! Ik hield de aarde wel steeds licht vochtig voor ze. Bij elk bezoek aan de kas (niet elke dag) ging er een klein scheutje water bij. Heel soms ook een beetje gier, maar niet te veel en vaak.

dezelfde plant, half november 2014

En vanaf begin oktober stopte ik geleidelijk met water geven. Hoewel we nog lang een warme na-zomer hielden werd het voor de gember toch wel kouder en had ik niet het idee dat ie nog veel zou groeien. Als ie dan te nat staat krijg je schimmelgevaar.

Tijd voor een plannetje, in totaal heb ik 4 gemberplanten staan en slechts één wilde ik gaan oogsten. De andere drie probeer ik op 3 verschillende manieren te overwinteren om zo volgend jaar met grotere planten te kunnen starten en dus ook grotere wortels te kunnen oogsten. 

1. Eén plant laat ik gewoon in de kas staan. Wel een beetje afgedekt voor het geval het erg gaat vriezen, maar ik wil kijken of dat echt gaat. Het schijnt dat gember, of in ieder geval sommige rassen, best wat kou/vorst kunnen verdragen. Ze gaan gewoon in rust. Maar als dat ongestoord in de kas kan is dat natuurlijk het makkelijkste.
2. De andere twee planten graaf ik op en zet ik over in potten. En daarvan komt er één bij ons in de warme woonkamer te staan. Kijken of die een beetje wakker en groen blijft.
3. en één op de wat koudere zolder. Die zal ook in rust gaan maar tenminste zonder vorstgevaar.

Maar deze ging dus z'n geheimen prijsgeven. Wat zou er onder de grond zitten? Je ziet trouwens de wat bruinige (oorspronkelijke) wortel duidelijk zitten. Die is door de groeikracht van nieuwe wortels omhoog gedrukt. Maar hoeveel die onder de grond gegroeid zijn?... daar kom je maar op één manier achter.
Oh, en zien jullie dat ie bezig was een bloem te ontwikkelen? Helemaal links. Wellicht gaat dat volgend jaar wel lukken bij de overwinterde planten, maar deze heeft er te weinig tijd voor gekregen.

Voorzichtig opgraven en omhoog trekken. Dat gaat makkelijk. En dan is het geduldig peuteren om de aarde erlangs los te krijgen. De nieuwe wortels zaten als een kluwen in elkaar. Ik heb ze maar in kleinere behapbare stukjes gebroken en afgewassen.

 Tadáááá, de eigen gember-oogst!! O, wat zijn ze mooi! Geel met roze en fris groen! De onderste twee bruine worteltjes zijn de oorspronkelijke 'moeders' en die voelen nog stevig en vers aan. Die kun je gewoon nog eten, waardoor je eigenlijk je investering weer 100 % terugkrijgt, met prachtge winst ook nog.
Die mooie kleuren blijven trouwens niet hoor. Een paar dagen op de verwarming en ook de nieuwe worteltjes beginnen met een bruinig velletje op te drogen. Zoals het hoort!

Gember gebruiken:

Wij gebruiken gember vooral in de sapjes en smoothies geblenderd. Of een beetje geraspt in de thee of soep. Het heeft zo'n verwarmende smaak. Als je ervan houdt is het verslavend lekker. En wij houden ervan!!

Wim, moestuin-icoon uit het mooie België, weet er trouwens ook wel raad mee. Zie dit leuke filmpje maar eens! Dan voelt het meteen weer als hoogzomer!

Wat er nog meer onder de grond kwam kun je hier lezen:
Geelwortel, aardpeer en zoete aardappel,

C: De kas witten, maar dan anders

Gisteren kon ik eerlijk gezegd nog niet geloven dat het morgen tegen de 30 graden zou kunnen gaan worden, zoals ze op het nieuws voorspellen. Het was herfstig buiten met al die regen en wind en ze zitten er qua verwachting best nog wel eens naast. Maar vandaag scheen de zon al met zoveel overvloed dat het een stuk aannemelijker werd. We lopen toch al redelijk dicht tegen de zomer aan ook.

Vandaar dat ik het hoognodig vond om m'n zomerklus uit te gaan voeren. Het witten van de kas. Dat is geen overbodige luxe want het witsel houdt veel van de felle zonnestralen tegen en het tempert daarmee ook de hoge temperaturen achter het glas een beetje. Want ondanks dat je een kas juist hebt voor de warmte, kan het ook een beetje té heet worden daarbinnen. Vinden plantjes ook niet echt leuk.

Je hebt daar speciaal spul voor om op kassen te gebruiken, wat de fantastische eigenschap heeft om met droog weer wit (en dus afgedekt) te zijn, en met regenachtig weer juist transparant (zodat het weinige licht op een bewolkte regendag wel toegang heeft).

Vorig jaar was het erg goed bevallen. Op de banner bovenaan de blog kun je zien dat ik er hele stukken van de kas mee had ingesmeerd. Maar toch doe ik het dit jaar iets anders. Iets minder dekkend en ook iets mooier (tenminste, dat vind ik.) 

Want zag m'n kas er vanmorgen nog uit zoals op bovenstaande foto.....

Inmiddels ziet ie er zo uit, een klein beetje opgepimpt! (klein beetje maar!)

Een kleiner kwastje, wat inspiratie en vééél meer tijd heb je ervoor nodig, dan als je het effen wit. Maar dit is wel erg leuk om te doen en zeker een welkome afwisseling van al dat zevenblad uittrekken waar ik zo ontzettend veel mee bezig ben geweest de afgelopen weken maanden. 

M'n moestuinbuurvrouw kreeg er ook meteen schilderzin van en vroeg of ze ook een bijdrage mocht leveren.

Natuurlijk mocht dat, inspiratie moet je delen nietwaar. Dus nu heb ik een grote paddenstoel erbij van haar hand. (Ook het enige deel van haar voorkomen dat niet cameraschuw was! haha.)

Het schilderen zelf hoef je maar heel dun te doen. Dat droogt vanzelf wit op. Het is trouwens van zichzelf heel waterig spul (de inhoud van het blikje moet je 1,5 x verdunnen met water) dus als je veel op je kwast neemt zou het ook onherroepelijk gaan druppen anders.

En af en toe natuurlijk even afstand nemen om het geheel te overzien. Ik begon links op het eerste glaspaneel met kleinere blaadjes, maar had het idee dat dat te weinig schaduw zou geven binnen dus toch maar overgestapt op iets grotere witte bladeren. En natuurlijk ook een vogel ertussen voor de gezelligheid.

Zeg nou, dat ziet er toch veel leuker uit als je zo vanaf het pad komt aanlopen? Het is zeker weer eens wat anders en het trekt wel de aandacht. M'n tuin wordt er in één klap 100 keer minder saai van!

Ik ben alleen nog niet helemaal klaar. De meeste zon komt toch via het dak binnen en daar moet ik nog een laag witsel aanbrengen. Daar wel een effen laag. Was alleen m'n brede kwast vergeten en begon ondanks preventief insmeren zelf toch een klein beetje te verbranden. Klusje voor morgenvroeg dus. Of vanavond als ik nog zin heb.

Maar je ziet binnen al dat het gedeeltelijk de plantjes van wat schaduw voorziet en ze dus niet meer in de volle brandende zon staan. En mocht het nou toch nog een hele hete zomer gaan worden hier in Nederland, met aanhoudende hittegolven enzo, dan heb ik de kas natuurlijk in no-time helemaal wit geschilderd.

Maar tot die (mogelijke) tijd geniet ik intussen van de prachtige schaduw-effecten, want die krijg je er gratis bij! Wie zegt dat moestuinieren ook niet een beetje kunstzinnig mag zijn?!
En het leuke is ook... in de herfst borstel je de hele boel weer makkelijk schoon met een handveger en wat water. Klaar voor een nieuw ontwerp volgend jaar! Heb ik nú al een idee voor!

C: De moestuin groeit maar door..

Letterlijk!

Door nieuwe ontwikkelingen in de moestuin is mijn lapje grond opeens verdubbeld! Ben er al een aantal dagen zenuwachtig over. Eerst over de mogelijkheid dat het zou kunnen gaan gebeuren, daarna over het feit dat het ook echt is gebeurd.

Het zit zo. Vorig jaar heb ik de helft van een dubbele tuin over kunnen nemen van iemand die de grootte daarvan niet meer aankon. Dat was ook wel een beetje aan de tuin af te zien want het stond er allemaal behoorlijk verwaarloosd bij. Dat weerhield me er echter niet van om flink aan de slag te gaan (getuige al mijn vorige blogs over het nieuwe stukje moestuin). Maar hoewel de ene kant van het pad dus weer een beetje onder controle gebracht werd, bleef het aan de andere kant stil en wellustig doorgroeien.
Na de meivakantie ben ik toch maar poolshoogte gaan nemen bij m'n buren, want je mag toch verwachten dat je rond die tijd aan een nieuw seizoen bent begonnen, misschien was er wel wat ergs gebeurd?
Na een dikke week kreeg ik mail terug. Ze hadden na lang beraad besloten om ook de andere helft van de moestuin op te geven en de grote kas die erop stond te verkopen.

Daar begonnen de zenuwen..

Stiekem had ik namelijk al wel gefantaseerd over dat tweede stukje tuin, en de kas. Hoe geweldig het zou zijn als ik dat over zou kunnen nemen als het zover zou komen. Maar tegelijkertijd verwierp ik het idee ook. Ik wist hoe moeilijk de buren het al hadden gevonden om het ene deel op te geven, dus het leek me niet erg realistisch om te verwachten dat ze het helemaal van de hand zouden doen, vooral met zo'n grote kas erop.
Maar ja.. ondertussen gebeurde er nog steeds niets in de tuin.

Zenuwen dus, want opeens werd het wel realistisch. Zouden er al andere gegadigden zijn? Zou het bestuur ermee akkoord gaan? (want officieel mag je pas uitbreiding van je tuin als je minimaal één jaar lid bent en dat ben ik nog niet.) Meteen een mail terug gestuurd dat ik wel geïnteresseerd was mits het ook mocht van de vereniging.

En dan wachten..

Een akelig lange 38 uur van regelmatiger dan normaal je mail checken, hopen, fantaseren, jezelf weer herroepen.

Toen het verlossende telefoontje. Ik was de eerste gegadigde, de vereniging ging akkoord met de uitbreiding van de tuin en de prijs van de kas was meer dan redelijk. Ik hoefde alleen maar ja te zeggen.

JAAAAAAAAAA!!!!! (Dat was het inwendige gevoel.. in werkelijkheid bleef ik beschaafd opgewonden.)

En hier heb ik ja op gezegd. Links van het pad zie je m'n bakken liggen. Rechts het nieuwe stuk.
In al m'n euforie zie ik alles ietwat zonnig in dus al dat zevenblad rondom de kas...... Mwâh..een peulenschilletje..

Want die kas.. Die KAS!! oh.  Ongeveer 3 bij 4 meter, dat worden tomaten, komkommers, aubergines!!

 en pepers, paprika's en winterzaailingen en, en, en.... oh, VAN ALLES!!

Er moet nog wel een beetje geruimd en gepoetst worden. (Sprak zij weer optimistisch.)

Het gelukkige gevoel is nog niet gaan liggen. Ben als een kind zo blij. Mijn realistische kant piept er af en toe tussendoor met de hysterische vraag hoe ik dat allemaal dacht te gaan bolwerken, dat wieden, bewerken, schoonmaken, planten, bijhouden etc. maar dan komt er weer een golf van praktische naïviteit overheen die zegt dat het heus niet allemaal in één seizoen op orde hoeft te zijn.. Hoewel de kas toch wel bovenaan het prioriteitenlijstje is gekomen. Met stip!


Als cadeautje voor mezelf, om dit heugelijke feit te vieren, heb ik een boek besteld. Het komt pas in december uit maar ik voorzie dat het precies in m'n straatje past. Met illustraties van Golly Bard's Drawing Room kan er al niet veel mis mee zijn. Tegen de tijd dat ik weer met warme sokken en thee bij de kachel zit valt dit boek dan op de mat, vol inspiratie voor het volgende seizoen. Net als de kas een warmhoudertje!

hier te bestellen