C: Walnoten

De eerste droom die ik van mijn kindertijd kan herinneren was ongeveer rond m'n 6e. Ik droomde dat ik buiten in de tuin was en er opeens een grote bruine beer achter me aankwam. Ik rende een rondje om het huis en toen de voordeur dicht bleek te zijn ben ik in de boom geklommen die in de voortuin stond. Wat een echte paniekactie was aangezien die boom vol met akelige stekels zat. De bruine beer stond eronder op z'n achterpoten. Toen werd ik wakker.
In de jaren erna moest ik altijd aan die droom denken als ik langs de stekelboom kwam, vandaar waarschijnlijk dat ik het me altijd ben blijven herinneren. Gelukkig is die bewuste boom na een aantal jaar vervangen door een vele mooiere boom, namelijk een walnoot. Ik stond ernaast toen hij als ielig boompje gepland werd en besloot meteen dat ik dat 'n veel lievere vond dan de vorige..
Inmiddels zijn we ongeveer 30 jaar verder en is die walnoot uitgegroeid tot een enorme reus die ieder jaar volop bloeit en noten geeft. (Wie wel eens bij mijn ouders thuis kwam moet opgemerkt hebben dat er overal in huis altijd schaaltjes en doosjes met walnoten staan, en ieder jaar worden het er meer!)
Ook dit jaar blijkt een goed walnotenjaar te zijn. De hele oprit ligt bezaaid en je moet echt uitkijken dat je ze niet stuk trapt. Ruimen dus! Afgelopen week heb ik alle noten geraapt die er nog lagen, zelfs in de boom geklommen om flink aan de takken te schudden (gelukkig geen beer aan de stam!) en de hele stoep geveegd. Het grootste gedeelte bij m'n ouders onder het afdak te drogen gelegd en zelf met een doosje weer naar huis, en daar liggen ze nou.

Je kunt de noten zo op een droge plek laten liggen tot ze gedroogd zijn, maar de noten zijn makkelijker te kraken en pellen als ze vers zijn. Een mogelijkheid is dus ook om ze nu al te kraken en de kale noot in een oven op de laagste temperatuur een aantal uur te drogen. Vers zijn de noten namelijk helemaal niet zo lekker.
Eenmaal gedroogd zijn ze erg lang houdbaar. En dan eten maar. Zo uit de hand of verwerkt in allerlei gerechten. Denk eens aan het walnoten-vijgenbrood waar ik eerder over geschreven heb (Klik hier)
Of probeer onderstaand recept voor zoete kruidenboter.

Zoete kruidenboter met walnoten:

Een heerlijke kruidenboter waar o.a. walnoot in gaat hebben we vroeger ontdekt in ons lievelingsrestaurant "de karseboom". Er is een tijd geweest dat we daar héééél vaak aten. Destijds kon je daar echt heerlijke overvolle borden met goed voedsel eten voor rond de Fl. 20,- (gulden dus, geen euro). Het werd gerund door alleen maar vrouwen en het was er altijd gezellig. Ik weet niet meer of we het recept gekregen hebben of dat m'n moeder zelf aan het experimenteren is geslagen maar het is iets wat we ook thuis zelf vaak maakten. Heel simpel en erg lekker! Je hebt nodig:

- pakje (biologische) ongezouten roomboter, 250 gram. Kamertemperatuur.

- kleiner gehakte walnoten, ongeveer 50 gram.

- flinke teen knoflook, of 2 kleintjes.

- zout, ongeveer halve theelepel. Of naar eigen smaak.

- 25 ml. gembersiroop. (Verse gember kan ook maar is veel scherper van smaak, de siroop is zoeter en zachter)

 

Alles met een vork door elkaar mixen in een grotere kom en proeven of de smaak goed is, anders aanpassen naar eigen behoefte.

Leg het als een rolletje op een stuk vershoudfolie.

 Vouw het folie eroverheen en draai de zijkanten dicht

Blijf de zijkanten dichtdraaien tot het rolletje compacter wordt. Doe het nu vervolgens in een diepvrieszakje en leg in het vriesvak. Elke keer dat je wat kruidenboter nodig hebt snijd je er wat plakjes vanaf, ideaal!

Helaas is het restaurant "de Karseboom" overgegaan in andere handen. Heb er nog één keer gegeten maar dat was meteen voor het laatst. Er is niets meer van over, alleen de naam.

Inkt van walnootschillen:

Terwijl ik bij m'n ouders aan het rapen was en m'n vader even kwam kijken vertelde hij dat hij altijd aan zijn oude vriend (en kunstenaar) Louis moest denken als de noten vielen. Ik wist meteen waarom. Louis heeft ooit vol bewondering bij de notenboom gestaan en vertelde toen dat je van de schillen prachtige donkerbruine inkt kon maken. Ik zat destijds nog op de academie en vond toen al alles wat met ambachtelijke recepten te maken had helemaal geweldig. En het is ook helemaal niet moeilijk om te doen. Wat je nodig hebt zijn de zwarte, liefst rottende, schillen die om de houtige noot zitten. Soms moet je ze een nacht in een emmer water laten weken als ze al helemaal ingedroogd zijn. Dan zijn ze makkelijker van de noot te halen.

Er zijn geen exacte verhoudingen die je moet aanhouden. Het is afhankelijk van hoe geconcentreerd (en dus donkerder) je de inkt wil hebben. Zelf vind ik het makkelijker, vooral als je toch over genoeg schillen beschikt, om het zo donker mogelijk te maken want verdunnen kan achteraf altijd nog. Dit keer heb ik de gewichten eens bijgehouden. Ik begin met 250 gram aan losse schillen, dat is van ongeveer 50 noten. (Wel slim om handschoenen te dragen als je dat doet.)

En zet het in een pan met 1,5 liter kokend water. (Denk wel, je bent bezig inkt te maken, dat vlekt. Gebruik dus geen mooi wit geëmailleerd pannetje) Zodra de schillen erin gaan zet je het vuur op de laagste stand zodat het zachtjes pruttelt. Deksel erop en ongeveer een uur laten staan.

Wel af en toe roeren. Zoals je ziet kookt het al een beetje in.

Na een uur haal ik de schillen eruit (probeer ze zo goed mogelijk uit te laten lekken en bewaar ze zolang in een glazen schaal) en doe vervolgens weer een lading van 250 gram schillen in de pan om het hele proces te herhalen en het kookvocht geconcentreerder te maken. (Je kunt tijdens dit kookproces steeds even controleren of de inkt al donkerder wordt door een kwastje erin te dopen en op een papiertje te testen.)
Ook dit laat ik weer een uur doorpruttelen, waarna ik de schillen er weer uitvis en bij de vorige schillen in de glazen schaal doe. Vuur uit en even wachten. Als zowel de pan als de schillen in de glazen kom wat meer zijn afgekoeld kun je gaan zeven. (Ik heb daar geen foto's van omdat ik continu met vieze handschoenen zat. Maar ik zal het proberen zo goed mogelijk uit te leggen.)
Gebruik een zeef waar een kaasdoek of anderszins fijnmazige doek in ligt en zet dat boven een grotere glazen of keramieken schaal of pan. Ik zeef eerst het inktvocht uit de pan wat vrij makkelijk gaat want het is bijna alleen maar vocht met een klein beetje prut. Vervolgens knijp ik met de hand steeds een haffeltje schillen die al eerder uit de pan zijn gehaald uit boven de kaasdoek en leg de uitgeknepen schillen weer weg. Net zolang tot je alle schillen gehad hebt. Tenslotte draai je het kaasdoek op tot een balletje en knijpt zo het allerlaatste beetje inkt uit. Doe eventueel een laatste kleurcheck. Mocht je nog niet tevreden zijn met de donkerte van de inkt kun je altijd het gezeefde vocht weer terug in de pan doen en verder laten inkoken.
Bij mij leverde dat uiteindelijk 0.5 liter inkt op. (Een liter is dus door inkoken verdwenen.) Op die hoeveelheid gaat ongeveer 3/4 borrelglaasje aan brandspiritus erbij als conserveermiddel. Goed doorroeren en met behulp van een trechter uiteindelijk overgieten in schone flesjes of potjes. Als je daarbij óók een roestige spijker toevoegt zal je inkt uiteindelijk meer van bruin naar het zwart kleuren en dus nóg donkerder worden, maar persoonlijk vind ik dat dan de warmte uit de kleur gaat en het vrij vlak wordt. (Als je met deze inkt gaat schilderen op papier kun je er tegen die tijd eventueel wel een paar druppeltjes vloeibare Arabische gom bijvoegen, dat kwast lekkerder uit.)

Deze inkt geeft een mooie bruine kleur en is lichtecht. M.a.w. de kleur zal niet vervagen door het licht, zoals ecoline bijvoorbeeld wel doet. Je kunt het gebruiken om inkttekeningen mee te maken, foto's/papier een oud uiterlijk te geven (sepia), mee te stempelen (je kunt heel makkelijk een eigen stempelkussen maken met een make-up sponsje in een ondiep bakje) of om mee te kalligraferen (wel met een kroontjespen ipv vulpen). Verder kun je er stof of wol mee verven of zelfs meubilair mee beitsen. Hartstikke veelzijdig dus. En wat een leuk cadeau om te geven aan creatieve en handige vrienden! Schudden voor gebruik en inkten maar!

P.S. Maak je grote hoeveelheden en dus meer dan je in redelijke tijd (zeg, een jaar) opmaakt, vries dan eventueel een gedeelte in. Het blijft namelijk een natuurproduct dat ondanks het conserveermiddel uiteindelijk kan bederven. Door invriezen heb je er langer plezier van.