C: De heemstede in april

Vorig jaar oktober startte ik met een reeks maandelijkse opsommingen over onze "heemstede", om zo inzichtelijk te maken wat er hier aan soort werkzaamheden voorbij komt. (Moestuin, kippetjes, huishouden.) Want ook al zit ik niet op een feitelijk boerderijtje, heemsteden kan onder allerlei omstandigheden. In mijn geval met 2 honden, 2 katten, 2 kippen en één echtgenoot in een gewoon rijtjeshuis en met een gehuurde moestuin. Nu de beurt aan april. 

Opeens is het groen weer ontploft. Alle bomen en struiken weer vol in blad. Grappig hoe snel dat elke keer weer gaat. En in het midden van de maand was er zelfs een hele warme periode met zomerse temperaturen. Het hele buitenleven kwam weer op gang, dat doet wonderen voor je gemoed trouwens. Hoewel april voor ons nog steeds druk was. De verhuizing van m'n moeder naar haar nieuwe onderkomen in het zorgcentrum en de eerste paar weken op de afdeling vergden nogal wat gewenning, voor alle betrokkenen. Ze kreeg ook even een flinke terugval waar ze gelukkig inmiddels weer langzaam van teruggekrabbeld is. Maar toch, roerige tijden nog. We blijven volhouden en het scheelde een hoop dat de zon zoveel cadeautjes uitdeelde.

De moestuin:

Ik heb zelfs een paar keer in de moestuin kunnen werken. Voornamelijk nog opruim -en voorbereidingswerk, hoewel ook de aardappelen en de uien al op hun plek in de grond staan. Daarnaast in de kas de aarde opgeschoond, een hele lading verse nieuwe wilgentakken opgehaald en de dahlia's warm in potten uitgeplant. Er moet nog zoveel gedaan worden maar het begin is alvast weer gemaakt.

Thuis flink aan het voorzaaien begonnen. Overal stonden op een gegeven moment wel potjes en broeikasjes. Gedeeltelijk binnen maar daarnaast ook buiten onder het afdak. Het weer was soms zo zacht en zonnig. Ook in m'n achtertuin heb ik wat moestuinbakken en die staan inmiddels al vol met allerlei kleine slaplantjes en ander bladgroen voor in de salade. Vind het veel makkelijker om die aan huis te hebben staan. Ook voor de kippen daar een bak ingezaaid met kippengroen. Dan hebben ze over een maandje een persoonlijk vers groentewinkeltje aan huis.

Ik had het zo gemist, met m'n handen in de aarde wroeten en alle zaadjes weer eens te bekijken. Ik moest me inhouden om niet álles meteen in de grond te stoppen. Het is het ultieme ontspannen. Als ik met de tuin bezig ben vergeet ik de continu werkende radartjes van werk en de zorgen om m'n moeder. Maar had er deze maand nog niet de ruimte voor om me er helemáál in onder te dompelen. Toch, die paar uurtjes hier en daar doen al heel wat!

De kippetjes:

Er zijn wat lichte zorgen om Fops, m'n grijze kip. Ze heeft weer hetzelfde rare euvel als vorig jaar om deze tijd. (zie ook hier) Lichte benauwdheid en een, bij inspanning, donkerder kleurend lelletje. (waarschijnlijk door het tijdelijke zuurstoftekort.) Het kan meerdere oorzaken hebben zoals long- of hartafwijkingen, maar bijvoorbeeld ook door een te eiwit-rijk dieet. Vooral bij oudere kippen die haast geen eieren meer leggen maar wel nog het normale legvoedsel krijgen kan dit een probleem zijn. Bij Fops ging het vorig jaar uiteindelijk weg toen ze weer eitjes ging leggen, dus ik ben nu nog niet heel erg ongerust. Ze maakt ook nog steeds totaal geen zieke indruk, maar ik hou het wel in de gaten.
Goed nieuws bij Popo is dat haar bumblefoot, waar ze af en aan last van heeft, nu weer haast helemaal weg is terwijl het vóór de winter even zo erg was dat ik een bezoek aan de dierenarts overwoog. Ze is de zwaarste kip van de twee en afgelopen jaar is ze zo goed als mogelijk op rantsoen gezet. Misschien heeft dat iets uitgemaakt hoewel ze nog steeds wel zwaarder is dan Fops, maar oh zo prachtig nu. Glanzende veren, rode kam en een heldere blik.

Foto: Otto Kalkhoven, voor Landleven.

Op het eind van de maand kwam Otto weer langs, de fotograaf van Landleven. Voor het septembernummer komt er een klein artikel in over het fermenteren van kippenvoer en zodoende kwamen ze weer bij mij terecht. Was weer gezellig hoor en bovenstaande foto was hilarisch om te maken. Otto (een lange man) kroop daarvoor in de kleine ruimte ónder het kippenhok, op z'n buik met z'n neus zowat in het stofbad. Je had het moeten zien. Nu is kippen fotograferen sowieso geen makkie, maar dit sloeg alles. Respect voor die fotografen hoor.

Het huishouden:

Geen opzienbarende mededelingen hier. Al vormt zich langzaam een plan in m'n hoofd om straks, als er meer rust en ruimte komt, weer een groene-zomer-schoonmaak te houden. De mini-variant en meer gericht op zolder en schuur. Maar ach, we zien nog wel. Wel zijn er concrete voornemens om volgende maand m'n luie eetgewoonten van afgelopen periode eens op te vijzelen. Ontbijt en avondeten gaat hier best gezond en vers, maar 's middags grijp ik veel te makkelijk naar die tussendoortjes. Ik geloof dat ik nu daadwerkelijk een verslaving aan chocolade heb gecreëerd. Dat begon heel geleidelijk met de chocoladeletters in november/december en werd al zorgwekkender toen ik naadloos maar onoverkomelijk op de veel te vroege paaseitjes overstapte. Tot de haast dagelijkse chocoladerepen van de afgelopen tijd. Lekker hoor, maar het is natuurlijk niet de bedoeling. Het wordt tijd dat de moestuin me weer de gezondere kant op trekt. Zo, dat was qua ontboezemingen wel weer eerlijk genoeg, lijkt me. Volgende maand het vervolg.

C: Windei

Dit was het eerste eitje dat ik dit voorjaar vond terwijl ik 's ochtends het hok opende om schoon te maken. Wat vreemd, zo midden in het hok. In de eerste halve seconde dacht ik dat Fops het ei misschien achterstevoren vanaf de zitstok had gelegd waardoor het omlaag was gevallen en gebutst, maar dat leek me eigenlijk onwaarschijnlijk. Vervolgens vloog nog even door m'n hoofd dat de kippen misschien het eieren pikken hadden ontdekt waardoor het ei er zo gehavend uitzag maar toen ik dichterbij kwam zag ik meteen dat het hier om een windei ging.

Windei:

Bij een windei gaat het om een ei met oftewel een hele dunne schaal óf zelfs met alleen maar het vliesmembraan. (In het laatste geval voelt het ei dan meer als een waterballon). Het is een 'foutje' in de eierproductie en als het incidenteel voorkomt is het niet echt iets om je zorgen over te maken.
Maar het kan ook een serieuzere oorzaak hebben dus op zich slim om even in de gaten te houden.

Een paar mogelijkheden van het ontstaan van een windei zijn:

1. Calcium gebrek: Voor de vorming van de harde schaal om een ei is veel kalk nodig. Dit is iets wat een kip binnenkrijgt via voedsel. Naast de reguliere legkorrel (specifiek voer wat zo is samengesteld dat een volwassen kip daar alle voedingsstoffen uit kan halen voor een gezonde leg) is het belangrijk dat je daarnaast te allen tijde, apart, een calciumbron aanbiedt. Dit kunnen bijvoorbeeld gemalen oesterschelpen zijn, of gemalen eierschalen. Op deze manier kan een kip naar eigen behoefte extra calcium oppikken.
2. Vitamine D gebrek: Vitamine D is nodig om kalk goed op te kunnen nemen in het lichaam, dus ook al biedt je voldoende kalk aan, dan toch kan het zijn dat een kip daar niet voldoende van kan opnemen. Als dat over een langere periode het geval is kunnen er problemen met de eierschalen ontstaan. Voldoende zonlicht, vette vis of oliecapsules zijn dan een aanvulling.
3. Stress: Kippen zijn gevoelige dieren die door allerlei zaken ontregeld kunnen worden. Heeft een kip chronische stress (door bijvoorbeeld onrust, gevaar of slechte huisvesting) dan zou dat zeker mee kunnen spelen. 
4. Ziekte: Zoals Egg Drop Syndrome (EDS). Dit is een besmettelijke ziekte die door een virus wordt overgedragen. Dit virus hoeft voor je kip overigens niet fataal te zijn (vaak vertoont een kip ook helemaal geen verdere ziekteverschijnselen.) maar het is uiteraard wel een erg serieuze aandoening. Vind je veel minder eieren dan normaal en zijn het voornamelijk windeieren, dan kun je wel in deze hoek gaan denken en zou ik zeker de dierenarts op de hoogte stellen.
5. Leeftijd: Erg jonge kippen, die beginnen met het leggen van eieren, kunnen in het begin nog wel eens een windei produceren. Meestal lost dit vanzelf op als ze helemaal volwassen worden. Denk er wel aan om dan van opfokvoer over te gaan op legkorrels.
6. Leeftijd: Oudere kippen kunnen vanaf een leeftijd van 4-5 jaar ook wel eens windeieren gaan leggen. Dit schijnt vooral voor te komen bij typische legrassen. Vaak gaat dit gepaard met een natuurlijke afname in de eierproductie, maar het kan ook veroorzaakt worden doordat oudere kippen niet meer zo efficiënt voedingsstoffen (kalk) opnemen via de darmen.

  

In mijn geval ging ik niet meteen uit van allerlei enge oorzaken. Fops is inmiddels al 5 jaar, en dit was haar eerste eitje na de winterstop. Dan kunnen er best wel eens opstartproblemen voorkomen, leek me. Hoewel er continu een bakje met gemalen oesterschelpen in het hok staat besloot ik toch maar een paar scheppen van de gebroken eierschalen die we altijd opsparen (voor de kippen of voor de moestuin) in de ren te gooien. En dan vooral maar even af te wachten hoe het volgende eitje zou uitpakken.

 

Daar heb ik 10 dagen op moeten wachten. Vlak voordat ik 's ochtends naar m'n werk vertrok zag ik Fopsje weer eens in het legnest zitten. Vooral niet te erg storen maar. Snel de deksel dicht en verder maar hopen op goed nieuws.

 

's Middags kreeg ik een appje doorgestuurd van m'n man, die die dag thuis was. Hij had gezien dat ze weer een heel keurig normaal ei had gelegd. Met een mooie harde schaal. Dus dat was mooi. Goed gedaan Fops!