C: baking soda, zuiveringszout etc.

Het is soms nogal onduidelijk, vooral als je veel op Engelstalige sites komt, wat nou precies wordt bedoeld met allerlei soorten soda (sodium = natrium) in een recept. Zo heb je baking soda en washing soda, maar wat is wat, waar gebruik je het voor en waar koop je het?
Hopelijk kan ik met dit bericht wat duidelijkheid scheppen door de zaken op een rijtje te zetten, en dan strooi ik er meteen wat recepten en toepassingen bij om zelf te maken en te gebruiken (zoals huisgemaakte: tandpoeder, deodorant, wasmiddel, frisdrank, tapijtreiniger, luchtreiniger en een mini-detox-voetenbad.) Deze werken vaak minstens zo goed of vaak zelfs beter dan de commerciële producten, zijn zuiverder in gebruik en over het algemeen stukken goedkoper. Plus, je hebt de lol van zelf maken en de voldoening die daarbij komt als je het gebruikt! Wat let je?

NaHCO3   Zuiveringszout

In het Nederlands genoemd: Zuiveringszout, natriumbicarbonaat, baksoda.

In het Engels genoemd: Baking soda, sodium bicarbonate of cooking soda.

Zuiveringszout, natriumbicarbonaat, baking soda.

Al deze benaming komen op hetzelfde neer. Namelijk een poeder dat van oudsher gebruikt wordt voor voeding (voor het rijzen van deeg en beslag), schoonmaakmiddelen en verzorgingsproducten. (Het maakt schoon en fris én werkt deodoriserend.)

Je kunt het in Nederland soms in de supermarkt vinden maar meer kans heb je bij een Chinese of Indische toko of een Turkse winkel. (Bij een apotheek verkopen ze het ook maar tegen een veel hogere prijs, niet doen.)

Epsomzout:

Zuiveringszout wordt soms verward met Epsomzout, maar dat is niet hetzelfde. Epsomzout (ook wel bitterzout of Engels zout genoemd) is een Magnesiumsulfaat. Het werkt ontgiftend (in-en uitwendig) en laxerend. Verlicht spier -en ontstekingspijnen en hoofdpijn. Ook gebruikt als voedingsstof voor kamerplanten en tomaten/pepers/rozen/aardappelen. Het is voornamelijk online te bestellen. De prijs kan enorm verschillen en heeft te maken met de kwaliteit en dus of je het inwendig of uitwendig wilt gebruiken.

Na2CO3   huishoudsoda

In het Nederlands genoemd: Huishoudsoda, natriumcarbonaat

In het Engels genoemd: Washing soda, sodium carbonate, soda ash.

Huishoudsoda, natriumcarbonaat, washing soda

Huishoudsoda wordt voornamelijk gebruikt in schoonmaakmiddelen want het maakt goed schoon zonder dat het agressief is. Een enkele keer ook in verzorgingsproducten (waarbij iets schoon of zacht moet worden). In Nederland is het makkelijk te vinden in de supermarkten.

Dus nu je weet wat het is en waar je het kunt kopen staat niets je meer in de weg om het eens uit te proberen. De recepten hieronder zijn veelvuldig en in meerdere varianten op internet te vinden, meer op Engelse sites dan op Nederlandse. Ik heb een lijst gemaakt van recepten die ik zelf gebruik óf hoog op mijn doe-lijstje heb staan. Veel plezier!

Recepten met zuiveringszout, huishoudsoda, epsomzout:

Tandpoeder voor wittere tanden/ simpel recept:

-theelepel zuiveringszout (natriumbicarbonaat, baking soda)

Strooi een theelepeltje zuiveringszout in de palm van je hand en schraap dit op met een natte tandenborstel. Poets hiermee je tanden. Je zult merken dat je tanden hier superglad door gaan aanvoelen en bij langdurig gebruik zelfs witter worden. 

*Ikzelf poets een aantal keer per week mijn tanden met zuiveringszout, naast het gewone tandenpoetsen, en dat bevalt me uitstekend. Het smaakt licht zoutig maar beslist niet onprettig, en het houdt de aanslag weg!

Tandpasta:

-6 theelepels zuiveringszout (natriumbicarbonaat, baking soda)

-1 theelepel plantaardige glycerine (verkrijgbaar bij apotheek)

-1 theelepel waterstofperoxide 3% (verkrijgbaar bij apotheek)

-optioneel: etherische olie 1á 2 druppels (Bijvoorbeeld pepermuntolie (zeer fris), tijmolie (ontstekingsremmend) of tea tree (antibacterieel) zijn geschikt. Pepermunt is zeer sterk, één druppel hiervan is vaak al voldoende.)

Mix de ingrediënten samen tot een pasta en poets hiermee je tanden zoals gebruikelijk.

*Er zijn veel mensen die geen reguliere tandpasta meer kopen maar in plaats daarvan een huisgemaakte versie zoals bovenstaand recept gebruiken. (Ikzelf heb die stap nog niet gemaakt. Ik gebruik al jaren paradontax, dat ook zuiveringszout als grootste ingrediënt heeft. Nog nooit tandsteen gehad!)

Deodorant:

-125 gram zuiveringszout (natriumbicarbonaat, baking soda)

-125 gram maizena (of evt arrowroot, verkrijgbaar bij natuurwinkels)

-3 eetlepels kokosolie (verkrijgbaar bij toko) (is niet vloeibaar maar zacht vast)

-optioneel: 10 druppels etherische olie (o.a. lavendel, tea tree, pepermunt, eucalyptus, sandelwood zijn antibacterieel of anti-schimmel)

-optioneel 2 theelepels vitamine E olie

Mix de droge poeders in een grotere kom en voeg daar de zachte kokosolie (en eventueel vit E olie) aan toe. Werk met de bolle kant van een lepel de poeders door de kokosolie tot het helemaal vermengd is en de gewenste consistentie heeft (dat is persoonlijk, je kunt de hoeveelheid kokosolie naar eigen inzicht aanpassen voor een meer of minder smeerbaar mengsel.) Voeg eventueel de etherische olie toe en meng goed door. Opslaan in een goed afsluitbaar potje. Aanbrengen door het met je vingers onder je oksels te smeren.

*In zowat 99% van alle commerciële deodorants zit de werkzame stof aluminium chlorhydraat, wat bewezen borstkanker veroorzaakt. Wil je dat als vrouw echt onder je oksels smeren? Nog erger zijn de zogenaamde anti-transpiranten, die het zweten (en dus de mogelijkheid om afvalstoffen uit te zweten) verhinderen. Alle reden dus om een veilige optie te gebruiken. In ieder geval een deo zonder aluminium chlorhydraat!!

**Dit recept, of een variatie daarvan, is veelvuldig op internet te vinden. Een grote groep mensen gebruikt het en het merendeel is er weg van! Echter, ik lees ook berichten dat het bij anderen soms uitslag kan veroorzaken. Het is mij niet helemaal duidelijk door welk ingrediënt dat veroorzaakt wordt. Het zuiveringszout is een mogelijkheid, of dat er poriën verstopt raken, soms raden ze aan om arrowroot ipv maizena te gebruiken, of er is sprake van een persoonlijke intolerantie. In ieder geval verdwijnt de uitslag weer compleet als men stopt met het gebruik.

-Het lijkt gek om voor een deodorant kokosolie te gebruiken, maar dat is niet zo. Kokosolie heeft goede anti-bacteriële eigenschappen en de hoeveelheid is zodanig dat het voornamelijk als drager van de droge poeders fungeert. Je hoeft dus geen vetvlekken in je kleding te verwachten, al kan het bij witte kleding een gelige gloed geven, wat er overigens bij het wassen, ook op lagere temperaturen, gewoon uitgaat.

Wasmiddel (voor in de wasmachine): Met foto's ook uitgelegd hier.

-1 tablet plantaardige zeep, in vlokjes geraspt. (= ongeveer 250 gram)

-125 gram huishoudsoda (natruimcarbonaat, washing soda)

-125 gram Borax (online te bestellen, tendo is de goedkoopste die ik tegenkwam.)

-water

-2 grote 4 liter containers voor opslag. (afsluitbaar)

-grote pan

Rasp de zeep en doe dit in een pan met 4 liter water. Zachtjes roerend opkoken tot de zeep gesmolten is. Hoe kleiner de vlokjes, hoe sneller dit gaat. Borax en huishoudsoda toevoegen en het geheel naar het kookpunt brengen. Verdeel het mengsel dan over de twee containers (trechter is handig) en voeg bij allebei 2 liter KOUD water toe. Deksel erop, goed schudden en een etmaal laten rusten. Het mengsel zal in die rustperiode opstijven naar een wat slijmerig spul. Nu is het klaar voor gebruik. Ongeveer 1/3 kopje per wasbeurt gebruiken.

*Als bonus ook een natuurlijke wasverzachter op de koop toe: Doe een scheut azijn in het wasverzachter-laatje van de wasmachine, dit zal de was een stuk zachter maken en ontkalkt tevens de machine. De geur van azijn verdwijnt helemaal als de was droog is. Je kunt er eventueel ook een paar druppeltjes etherische olie aan toevoegen voor een persoonlijke geur.

Frisdrank: (met dank aan kokswereld.eu)

-2 citroenen
-2 eetlepels poedersuiker
-1 theelepel zuiveringszout (natriumbicarbonaat, baking soda)
-1 liter water
Meng het poedersuiker en het water in een kan, voeg daarna het zuiveringszout toe, goed roeren. Pers de citroenen uit met een citruspers en voeg het sap toe aan het mengsel. Nog een keertje roeren en klaar! *Koolzuurgas zit in de meeste frisdranken. De belletjes geven limonade een frisse prikkelende smaak, vandaar de naam frisdrank. Koolzuurgas ontstaat als zuiveringszout reageert met een zuur (zoals citroensap). Zuiveringszout kun je dus gebruiken om je eigen priklimonade te maken.

Tapijtreiniger:
-zuiveringszout (natriumbicarbonaat, baking soda)
-optioneel lavendelbloesem, gedroogd (natuurwinkel)
De hoeveelheid is afhankelijk van de oppervlakte die je wilt behandelen.
Strooi het zuiveringszout over je tapijt en werk het een beetje in met je handen. Doe eventueel hetzelfde met de lavendelbloesem. Een nacht laten inwerken en daarna opzuigen.
*Ik doe dit eens per maand, liefst vlak nadat ik een nieuwe stofzuigerzak in gebruik neem want dan ruik je nog een hele tijd daarna bij iedere zuigbeurt die heerlijke lavendelgeur. Overigens laat ik soms het strooisel wel een paar dagen op het tapijt liggen en loop er dan  flink met m'n slofjes overheen te wrijven als ik eroverheen loop. Zo komt de geur van de lavendel meer vrij. Na een dag of wat vind je dan overal in de woonkamer wel lavendelbloemen maar dat vind ik niet zo'n ramp. Eén stofzuigerbeurt en het is weg.
Op deze manier kun je ook je autostoelen wat opfrissen.

tapijtreiniger

Luchtreiniger:
-schaaltje met zuiveringszout
-paar druppeltjes met je favoriete etherische olie.
Zet het schaaltje open en bloot neer in de ruimte die wel wat opfrissing kan gebruiken. Zuiveringszout heeft de eigenschap om kwalijke geuren op te nemen en zo de lucht frisser te maken.

Mini-detox-voetenbad:
-1 eetlepel zuiveringszout (natriumbicarbonaat, baking soda)
-2 eetlepels epsomzout (bitterzout, magnesiumsulfaat)
-1 eetlepel huishoudsoda (natriumcarbonaat, washing soda)
-optioneel paar druppeltjes etherische olie (o.a. lavendel, pepermunt, tea tree, eucalyptus)
Los de ingrediënten op in een voetbadje met warm water (hou eventueel een keteltje heet water bij de hand om tussendoor bij te gieten) en hou je voeten minimaal 20 minuten in het water. Het verzacht de huid van je voeten en met name epsomzout heeft de eigenschap om toxines weg te trekken.

Wat zullen we weer schoon worden!

(Was deze informatie behulpzaam voor je? Laat een bericht achter, ik hoor het graag!)

C: Gepocheerd ei

Eens in de week oefen ik op het maken van gepocheerde eitjes.. En hoeveel ik er ook al over gelezen heb en video's op youtube heb bekeken, het blijft nu vooral een kwestie van oefenen, oefenen, oefenen.. Eigenlijk zijn ze bij mij bij voorbaat al aan mislukking onderhevig aangezien je het best kunt pocheren met super verse eieren van minder dan een week oud. Aangezien ik geen kippetjes heb haal ik ze dus bij de supermarkt (uiteraard biologisch en vrije uitloop!) en daar zijn ze nooit zó kakelvers.. Toch zijn er ook dan nog trucjes om een redelijk acceptabel gepocheerd ei te maken. Dat gaat als volgt:

-Zet een ruime pan met water op het vuur en breng het tegen de kook aan, zet het dan op een zacht vuur. Niet laten borrelen. (+/- 80 C.)

-Voeg zout en een scheut azijn toe. Dit helpt om het eiwit bij elkaar te houden zodat het niet in slierten uiteen valt. (bij een heel vers ei is dit niet nodig.)

-Maak met een lepel 'n snelle draaiende beweging in de pan zodat je een draaikolkje krijgt met een rustig middelpunt.

-Breek het ei boven dit middelpunt en laat het zo zachtjes, en met een hele dooier, in het water glijden. Door de draaiende beweging van het water draait het eiwit zich om de dooier heen. (Zoals je op de foto ziet ging bij mij de dooier hier stuk. Het was nogal lastig om een ei te breken en tegelijk een foto te maken, haha.)

-Ongeveer 3-4 minuten in het warme water laten pocheren, daarna met een schuimspaan uit het water halen. 

-Eventueel kun je het ei zo nog een tijdje in schoon warm water leggen zodat het warm blijft tot het moment van opdienen, of om het wat te ontzuren van de azijn (Ik doe dit eigenlijk nooit.)

-Voila.. een gepocheerd eitje!

Wat een gedoe voor een eitje misschien, maar ik maak ze niet zonder reden. Deze eitjes zijn namelijk voor mijn hondjes! Ik geef ze een natuurlijk voer ipv hondenbrokken. (Dat klinkt vrij ingewikkeld maar gelukkig kun je diepgevroren staven kopen waar de verhoudingen vlees, orgaanvlees, bot en groenten al precies zijn samengesteld zodat je daar verder geen omkijken meer naar hebt. Heel handig.) En eens in de week krijgen ze daar een ei bij! Een rauw ei is heel gezond en zit vol met voedingsstoffen, maar sommige honden verwerken rauw eiwit niet zo goed. Het voordeel van een gepocheerd ei is dat het eiwit wel stolt maar het eigeel niet.. en bovendien geeft het me de gelegenheid om de techniek regelmatig te oefenen, mislukkingen worden evengoed met smaak opgegeten. (Klik hier voor meer informatie over natuurlijk voer bij honden.)

(Raafje en Doka, vol ongeduld.)

Overigens zijn de eierschalen een goede bron voor kalk in de tuin (of door het hondenvoer). Gooi ze dus niet weg! Best laat je ze een dag of wat liggen om in te drogen, dat maakt ze een stuk minder plakkerig.

Vervolgens stamp je ze fijn in een vijzel of onder een deegroller. Grove stukken kun je in de tuin ook gebruiken om slakken bij je planten weg te houden maar dan heb je heel wat eierschalen nodig..

Ik maal ze liever nog even verder in een oude elektrische koffiemolen die ik bij de tweedehandswinkel vond. Zo worden ze bijna poederachtig wat de opname bij planten versnelt.

Tomaatjes zijn blij met wat extra kalk (dit is een Yellow Zebra) maar ook de pepertjes, rozemarijn, lavendel, braam en druif lusten wat extra. Werk het kalk een beetje door de bovenlaag, want het koekt snel samen.

Voelt altijd goed om te recyclen, vooral als het niets kost en alleen maar oplevert. 

C: Lekkere huislucht

Het is alweer een poos geleden dat ik onderstaand recept tegenkwam op 'n buitenlandse blog:

Recept voor lekkere huisgeur:
- 1 citroen, in schijfjes
- 'n paar takjes rozemarijn
- 1-2 theelepel natuurlijk vanille-extract(*)
Doe alles in een pan die voor 2/3 gevuld is met water. Laat op een laag vuur de hele dag pruttelen. Voeg water toe als het mengsel teveel indampt. Your home will smell marvelous!

Dit recept klinkt simpel en verleidelijk, dacht ik bij mezelf. Makkelijk genoeg om een keer uit te proberen, alhoewel het dus nog even duurde tijdens die mooie nazomer. Zo met de ramen en deuren open en een ventilator aan heeft een lekkere huislucht niet veel zin, die vliegt zo naar buiten!
Tot gisteren.. Het is een stuk kouder buiten zodat de ramen dicht blijven en er wel weer wat warmte en gezelligheid in huis mag rondzwieren. Bovendien was ik het grootste gedeelte van de dag thuis dus alle tijd om er ook van te genieten.

Een pannetje op de kleinste pit, met het kleinste vuur op een vlamverdeler gezet.. en dan afwachten maar.
En dat rook inderdaad heerlijk. Niet buitengewoon sterk of aanwezig maar een flard van fris, kruidig en zoet dat lichtjes op de achtergrond hing.

Er zat alleen een groot nadeel aan voor mij.. en dat was het idee dat er de hele dag een gaspit brandde. Ik weet niet, het voelde een beetje als verspilling van energie. Normaal gesproken brand ik voor een lekkere geur in huis een waxinelichtje in een brander met etherische olie en dat bevalt me eigenlijk beter.

Toch heeft het me op een idee gebracht. Als we over een paar maanden, als de winter haar intrede heeft gedaan en de vorst weer in de lucht hangt, regelmatig de houtkachel stoken kan er naast het fluitketeltje met water (tegen droge lucht en voor warm afwas- en kruikwater) best een pannetje met kruiden bij staan.
Er zijn genoeg winterse vruchten en kruiden voorhanden om dan de huiskamer te doen zinderen van volle geuren.. Wat te denken van sinaasappel, kaneel, kruidnagel, tijm, sparrennaalden, mandarijn, gember..... Hmmmmm, krijg er al bijna zin in.

Niet geheel afgewezen dus, dit idee.
Het laatste restje van gisteren, behoorlijk ingekookt en geconcentreerd inmiddels, heb ik trouwens in een verstuivertje gedaan en in de koelkast gezet. Dan kan ik er de komende dagen tóch nog van genieten door af en toe een wolkje in de lucht te sproeien. Maar langer dan dat zal het waarschijnlijk niet houdbaar zijn.

(*) Vanille-extract, kun je kopen maar óók zelf maken!
-Snij 3 tot 4 vanillepeulen doormidden (zwarte pulp laten zitten) en stop ze in een klein glazen potje.
-Overgieten met wodka of cognac en goed afsluiten.
-minimaal 4-6 weken laten staan en regelmatig schudden.
Hoe langer je het laat staan hoe aromatischer het wordt (Je kunt het aftreksel eventueel nóg sterker maken door nieuwe peulen toe te voegen.)
Dit extract blijft eindeloos lang goed en kan in recepten precies zo gebruikt worden als gekocht extract.

Epiloog: Gisteren was het 21 september, het begin van de herfst. En herfstig werd het zeker, koud en later in de dag flinke regenbuien. We maakten er een luie zondagmiddag van met het eerste kacheltje van het jaar. Alle poezen en honden lagen er soezig naast. Ikzelf erbij. En op de kachel dus een pannetje met lekkere luchten. Ik heb inmiddels een andere (engelstalige) site gevonden met meer varianten. Klik hier. Het bovenstaande recept stond daar óók bij, kennelijk een klassieker. Maar ik had nu sinaasappel met kaneel, kruidnagel en steranijs. Hmmmmm.

C: Druivensap

Wat vliegt de tijd, we zitten alweer tegen het eind van de zomer! De tuin staat er vol en kleurig bij en ik geniet van alle vruchten die zich in mijn kleine achtertuintje ontwikkelen tot eetbare lekkernijen. De appeltjes van de kleine appelboom gaan traditiegetrouw in twee fasen in de appeltaart. (Zowel op mijn verjaardag als op die van mijn man, duurt niet zo lang meer.) Ook de tomaten gaan dit jaar goed. Ik heb maar drie planten maar er hangen knotsen aan en geen spoor te zien van ziekte of iets anders akeligs.. Het verhoogde kasje bevalt ze zeker!

Dit jaar een experiment gedaan met pompoenen op het schuurdakje. De ruimte thuis is beperkt en zolang ik nog geen volkstuintje heb (sta al 3/4 jaar op de wachtlijst!) is creativiteit geboden. In drie grote speciebakken heb ik ze dus op het dak gezet waar ze voldoende zon en ruimte hebben. De opbrengst is niet zo groot als in de volle grond en ik moet zeker niet vergeten om ze op tijd water en voeding te geven, maar verder gaat het goed!

Mijn ogen zijn nu vooral gericht op de druif. 4 jaar geleden neergezet en inmiddels uitgegroeid tot een volle plant met vrolijke trossen. Helaas hebben de merels dat ook gezien. Ondanks de aanwezigheid van de poezen vliegen ze af en aan in hun strooptocht. En hoezeer ik de vogels ook wat gun, gaat dit me toch wat te ver. We hebben daarom grote plastic stroken opgehangen die ruisen bij elk zuchtje wind. Het ziet er niet erg mooi uit, maar het werkt wel!! De oogst blijft vooralsnog behouden.

Vorig jaar heb ik voor het eerst sap gemaakt van de druiven. Ik kocht een stoomextractor en daar heb ik geen moment spijt van gehad. Een mooi groot schijnend ding op het vuur, dat pruttelt en zucht en het heerlijkste warme sap schenkt.

Het gaat heel makkelijk. Je wast de druiven..(of ander fruit).. zonder dat je velletjes, steeltjes, klokhuizen, pitjes of iets dergelijks weg hoeft te halen.

Je vult de bovenste pan met het fruit, de onderste met water en zet het op het vuur met de deksel erop. 

Na ongeveer een uurtje kun je dan gaan aftappen. Dat kan in opgespaarde flessen. Het enige waar je goed op moet letten is dat die flessen goed gesteriliseerd zijn en dat het glas heet is als je het sap erin tapt, anders zou het wel een kunnen gaan springen door het temperatuurverschil.

Na het aftappen blijft er in de bovenste pan een behoorlijk ingeslonken hoeveelheid over. Dit kun je bij het compost gooien (wij hebben een wormentoren). Al denk ik dat ik dit jaar ook een gedeelte achterhoud om met wat vogelzaad zaad door vet te smelten, voor de merels!

Wat overblijft is een heerlijk zoet sap wat máándenlang goed blijft. De rode dopjes kun je los kopen, ze zorgen dat het sap goed dicht en onder vacuüm afgesloten zit. Na opening in de koelkast bewaren.

Zucht, met zo'n vooruitzicht lijkt de winter niet zo erg!

Nawoord september 2012: Deze zomer had ik 10.7 kilo aan druiven (gewicht incl. de steeltjes) en dat gaf 8.7 liter sap. Dat is natuurlijk niet allemaal puur sap want ook het stoomwater komt erin terecht, maar het is wel meer dan ik in eerste instantie van die hoeveelheid had verwacht! Heel wat flesjes staan er nu in de voorraadkast. Vond ik een beetje veel om allemaal eigenhandig een etiket voor te stempelen. Maar gelukkig was ik op de hoogte van deze site.. Kun je gratis o.a. prachtige vintage labels downloaden. Leuk!

Nawoord 6 september 2013: Wow, ik dacht dat ik minder druiven had, maar dit jaar had ik toch zo'n 12.7 kilo aan druiven hangen. 2 kilo meer! Het was wel bijna een maand later rijp dan vorig jaar. Wellicht door het lange koude voorjaar? Kwam er daardoor wel achter dat je met de sappan niet aan één stuk door kunt blijven sappen. De onderste pan kookte droog en aangezien daar een beetje druivensap van de tweede pan in gelekt was (met druivensuiker erin) kreeg ik een hele zwarte aangebrande suikerlaag in de pan. Grrrr, dat werd schrobben. (Klik hier.)

Nawoord 2014: Ondanks dat de vogels al redelijk wat druiven hadden opgesnoept gaf de druif dit jaar 17 kilo!Vijf uur later allemaal omgezet in ongeveer 13 liter druivensap! Zie foto hieronder: