C: Herfst-Moestuin

Ondanks het prachtige weer in deze tijd van het jaar, is het ontegenzeggelijk herfst aan het worden. Ik merk het ook in de moestuin. Er is veel te oogsten en te verwerken maar zo zoetjes aan merk je dat de kracht van de planten wat begint af te nemen. Tijd voor het 5e rondje van dit jaar door de moestuin!

Links en rechts van het centrale middenpad liggen de twee tuindelen. Links met de klassieke rotatiebakken (waarvan de bakken van de aardbeien, blad-, peul-en koolgewassen nog beplant staan.. en er bij de aardappelen alleen onder de grond nog iets te vinden is.) Rechts het hügelbed, de kruidentuin enz.
We zullen er even langslopen.

Het hügelbed (klik hier voor link) is inmiddels een maand oud. Ik heb het ingeplant met phacelia en rode klaver als groenbemester voor de winter, bedekt met stro en overspannen met gaas. En het pad rondom van houtsnippers voorzien. Achterin, aan de kopse kant is een stukje grond nog kaal. Daar ga ik een groot insectenhotel bouwen... (Wanneer is nog onduidelijk. Dit jaar nog, of toch pas volgend seizoen..?)
Oh, en als je door de spijlen van m'n nieuwe hekje kijkt zie je dat we op het openbare pad tegels hebben gekregen!! Zo fijn want daar is het in de winter en voorjaar altijd zo'n modderboel!

De kruidentuin doet het ook goed, al is de middelste bak vooral nog met extra groenten beplant. (Palmkool, broccoli en rode boerenkool, en nog wat pompoenen en zonnebloemen.) Voor de rest is het vooral kruiden en een beetje bloemen. (Kamille, oregano, munt, komkommerkruid, majoraan, dragon, rozemarijn, afrikaantjes, goudsbloem, rode zonnehoed, zomeralsem, russische dragon, engelwortel, wilde venkel, lavendel, tijm, rucola, oost-ondische kers.) In de winter ga ik er ook nog de grote mierikswortel naartoe verhuizen die nu nog in m'n eigen achtertuin staat. De meeste van die kruiden gebruik ik trouwens ook (vooral) voor de kippen.
En die tuinstoel die ertussen staat...daar zit ik dus nooit!! Blijf altijd bezig en heb geen rust om lekker te gaan zitten. Misschien in het najaar?

Zijaanzicht van de kruidentuin. Met vooraan nog wat van de rotatiebakken. Zie dat ik ook nog bieten heb staan trouwens. Eigenlijk veel te groot gegroeid, maar nog prima voor de beestjes thuis.

Meteen achter de kruidentuin zijn de compostbakken en het stuk grond waar de pompoenen en maïs stonden. Die heb ik twee weken geleden al geoogst en liggen al thuis in de opslag. Dit kale stuk wordt volgende maand gedeeltelijk ingezaaid met de knofloken. En ik wil er deze winter grote gaasconstructies plaatsen voor het maken van bladcompost. Dan is de grond tenminste ook bedekt daar.
Achterin heb ik de bladspinazie ook al weggehaald. Die stond op het punt om in zaad te schieten en ik wilde voorkomen dat ik volgend jaar o-ve-ral nieuwe plantjes krijg. Heb nog zaad genoeg! Alleen de tomatillo's staan.. of, ehum..liggen nog. Ben vergeten ze op te binden...  En helmaal achter in de hoek staan de aardperen. Die kan ik vanaf oktober in fasen gaan opgraven en eten. Genoeg voor een hele winter lang!

De composthopen doen het ook heel goed. Ik blijf ze voeden en ze blijven inslinken. Heb ze al een keer gekeerd, maar vaker steek ik gewoon de riek erin en haal die een stukje omhoog. Op die manier komt er ook lucht in en check dan meteen of het te nat/droog is binnenin de hoop. Het is zaak om vaak af te wisselen, bruin materiaal (zoals verhoute stelen, verdord blad, houtsnippers, papier/karton) met groen materiaal (vers groen van de moestuin). Al het pompoenblad kwam twee weken terug nog als grote hoop ver boven de bakken uit, nu is er alweer ruimte voor nieuw materiaal.
In de winter ga ik de bakken wel gedeeltelijk afdekken door er planken op te leggen. Zodat er niet teveel regenwater in blijft vallen waardoor veel voedingsstoffen kunnen weglekken.

Helemaal links de houten stellage die ik had gemaakt voor de kapucijners. M'n misser dit jaar. Ik had ze eerder moeten afdekken want nu hadden de vogels alles al op voor er echt wat aan kon groeien. Heb er daarna nog gauw wat zonnebloemen neergezet die nu op het punt van openen staan. Ach ja, er is altijd volgend jaar weer!

In het linkergedeelte nog wat groen in de bakken. Wat bieten dus, de laatste courgette-plant, spinazie, andijvie, prei, raapstelen, late mei-raapjes, rode spruitjes en paarse spruit-brocolli. Gedeeltelijk onder netten tegen de vogels en insecten. In één broccoliplant had ik een rupsjesplaag, dat was een kwestie van eenmalig handmatig wegvangen en het was opgelost. (Rupsjes naar de kippen, allemaal blij.) En helemaal achterin zie je de grote fijnmazige pluimen van de groene aspergeplanten. Vanaf volgend seizoen mag ik daar onbeperkt van gaan oogsten want dan zijn ze in hun 4e groei-jaar en zijn ze ein-de-lijk sterk genoeg. Soms is een moestuin erg veel geduld hebben!

Achter de asperges staan de palmkolen (waar de kippen al weken van smullen!) en de herfstframbozen. Daar heb ik nog een houten constructie voor getimmerd zodat de planten mooi aangebonden konden worden, in twee rijen. In het voorjaar had ik al die frambozenplanten opgegraven en opnieuw in opgeschoonde grond herplant. Ze hebben het fantastisch gedaan en ze hebben (haast) geen akkerwinde meer tussen hun takken groeien. Maar ik ben toch nog niet helemaal klaar met ze. Dit jaar had ik namelijk naast de rode ook een paar gele herfstframbozen geplant en die gele zijn echt vele malen lekkerder!! Véél zoeter. Dus de komende jaren ga ik steeds wat uitlopers van de gele framboos nemen en zo langzamerhand de rode grotendeels vervangen. Het blijven sowieso fantastische struiken voor in een moestuin. Omdat frambozen in de supermarkt zo duur zijn maar ook omdat de vogels er vanaf blijven. Geen gedoe met netten enzo.

Even een stapje opzij, naar de andere kant van de asperges. Zo kun je namelijk ook de kas weer zien. Helemaal weer schoongewassen. Tenminste, van de buitenkant dan want binnenin staan nog teveel planten. De schilderingen met kalkverf (zie hier) zijn er weer afgeschrobd want hun functie is voorbij. Het herfstzonnetje is zwakker en minder fel, dus er mag weer onbeperkt licht binnenvallen.

Dat gaat beter door lekker schone ramen. Zo kunnen de tomaten en aubergines nog goed afrijpen.

Want de kas hangt daar nog redelijk vol mee. De meeste mensen hebben hun tomaten al geruimd, maar ik plukte vorig jaar nog tot half november verse tomaten van de plant!! Zolang ik geen ziekte zie laat ik ze zo lang mogelijk staan. Ze zijn ook zo zoet! Daar wil ik zo lang mogelijk van genieten want daar kan geen supermarkt-tomaat tegenop!

En ook de aubergines mogen van mij volgend jaar terugkomen. Wat hebben die veel vruchten gegeven. Even was ik bang geweest dat ze het niet goed zouden doen want de bladeren werden geel en de bloempjes vielen af voordat ze vrucht konden geven, maar dat bleek een kwestie van voedingstekorten. Even bij-gieren en het probleem was verholpen. Idem met de rode paprika trouwens, die kwam heel laat op gang, maar toen ging ie ook echt los! De kas heeft het dus weer perfect gedaan dit jaar!!

Nou, en als afsluiter nu toch maar weer eens een foto van het aller-achterste stuk van de tuin. De schaamteloze wildernis. Ik kom daar al 2 jaar niet aan toe al heb ik er wel grootse plannen voor. In ieder geval wil ik een klein schuurtje gaan timmeren voor het gereedschap en het oppotten. En uiteraard een vijvertje met salamanders en kikkers (met een herpetoloog als man kan dat niet missen natuurlijk) En die arme vlieren en bottelrozen van me moeten daar ook snel voet in vrije aarde krijgen. De druif gaat eruit en de appelbomen moeten worden vervangen. Het is een hels karwij door al die zevenbladwortels die er groeien, wat begrijpelijkerwijs dus veel te makkelijk uitgesteld wordt. Ach ja.. wat zei ik ook alweer?
Er is altijd volgend jaar nog!