vrijdag 21 november 2014

C: Gember kweken en oogsten

De komende blogposts staan een beetje in het teken van opgraven. Het is namelijk de periode dat veel van de gewassen die een groot deel van het jaar onder de grond hebben gegroeid eindelijk hun geheimen mogen gaan prijsgeven. Hebben ze het goed gedaan? Vandaag is het de beurt aan de gember. Maar dan laat ik eerst zien hoe ik ze dit jaar opgekweekt heb.

Gember kweken:

Het begon namelijk allemaal al 9 maanden geleden, in februari, toen ik in de winkel een onbespoten biologische gemberwortel kocht. Zo'n grote grillige. Ik brak 'm in kleinere stukken en legde ze plat op de verwarming in een schoteltje met een klein beetje water. (Wat je dus elke dag wel een beetje moet aanvullen want dat verdampt snel.) Binnen een paar weken zag je op sommige plekken langs de rand 'ogen' (rhizomen) ontstaan, nieuwe groeiknoppen.
half maart 2014
Vanaf dat moment legde ik ze in een kasje op de verwarming halverwege in een laagje aarde, wat ik licht vochtig hield. Zie je de groeiknop op bovenstaande foto? Daar begint het. Gember heeft warmte nodig om te kunnen groeien, onder de 20 graden C. doen ze niet veel. 
Ik had trouwens ook stukjes gemberwortel meteen in de licht vochtige aarde gelegd in plaats van eerst in een schoteltje met een klein laagje water, en die kregen ook ogen, alleen wel iets later. Dus, als je de boel wat wil laten opschieten...

begin mei 2014
En zo bleven ze lekker warm en licht vochtig staan, terwijl ze gestaag doorgroeiden. Tot de sprieterige stengels zo hoog waren dat ze het dak van het kleine kasje raakten. Cous (m'n lieve assistente) houdt alles nauwlettend in de gaten vanaf de vensterbank.
Tegen eind mei heb ik ze in de grote kas van de moestuin gezet, in de volle grond. Tussen de aubergines en paprika's in. Ze kregen in het begin trouwens wel even last van zonnebrand. Ik had de planten beter eerst wat kunnen laten wennen aan meer zonlicht, hoewel ze zich snel goed herstelden. Gember houdt van zon en warmte, maar kan ook goed een beetje beschut staan. (Vooral bij het uitschieten in de beginfase hebben ze liever wat beschutting dus als ze daarna naar een meer zonnige plek gaan is dat wel even wennen.)

eind augustus 2014
In de kas bleven ze lekker doorgroeien. De zomer was ook lekker warm en lang! Ik hield de aarde wel steeds licht vochtig voor ze. Bij elk bezoek aan de kas (niet elke dag) ging er een klein scheutje water bij. Heel soms ook een beetje gier, maar niet te veel en vaak.

dezelfde plant, half november 2014
En vanaf begin oktober stopte ik geleidelijk met water geven. Hoewel we nog lang een warme na-zomer hielden werd het voor de gember toch wel kouder en had ik niet het idee dat ie nog veel zou groeien. Als ie dan te nat staat krijg je schimmelgevaar.

Tijd voor een plannetje, in totaal heb ik 4 gemberplanten staan en slechts één wilde ik gaan oogsten. De andere drie probeer ik op 3 verschillende manieren te overwinteren om zo volgend jaar met grotere planten te kunnen starten en dus ook grotere wortels te kunnen oogsten. 
  1. Eén plant laat ik gewoon in de kas staan. Wel een beetje afgedekt voor het geval het erg gaat vriezen, maar ik wil kijken of dat echt gaat. Het schijnt dat gember, of in ieder geval sommige rassen, best wat kou/vorst kunnen verdragen. Ze gaan gewoon in rust. Maar als dat ongestoord in de kas kan is dat natuurlijk het makkelijkste.
  2. De andere twee planten graaf ik op en zet ik over in potten. En daarvan komt er één bij ons in de warme woonkamer te staan. Kijken of die een beetje wakker en groen blijft.
  3. en één op de wat koudere zolder. Die zal ook in rust gaan maar tenminste zonder vorstgevaar.



Maar deze ging dus z'n geheimen prijsgeven. Wat zou er onder de grond zitten? Je ziet trouwens de wat bruinige (oorspronkelijke) wortel duidelijk zitten. Die is door de groeikracht van nieuwe wortels omhoog gedrukt. Maar hoeveel die onder de grond gegroeid zijn?... daar kom je maar op één manier achter.
Oh, en zien jullie dat ie bezig was een bloem te ontwikkelen? Helemaal links. Wellicht gaat dat volgend jaar wel lukken bij de overwinterde planten, maar deze heeft er te weinig tijd voor gekregen.

Voorzichtig opgraven en omhoog trekken. Dat gaat makkelijk. En dan is het geduldig peuteren om de aarde erlangs los te krijgen. De nieuwe wortels zaten als een kluwen in elkaar. Ik heb ze maar in kleinere behapbare stukjes gebroken en afgewassen.

 Tadáááá, de eigen gember-oogst!! O, wat zijn ze mooi! Geel met roze en fris groen! De onderste twee bruine worteltjes zijn de oorspronkelijke 'moeders' en die voelen nog stevig en vers aan. Die kun je gewoon nog eten, waardoor je eigenlijk je investering weer 100 % terugkrijgt, met prachtge winst ook nog.
Die mooie kleuren blijven trouwens niet hoor. Een paar dagen op de verwarming en ook de nieuwe worteltjes beginnen met een bruinig velletje op te drogen. Zoals het hoort!

Gember gebruiken:

Wij gebruiken gember vooral in de sapjes en smoothies geblenderd. Of een beetje geraspt in de thee of soep. Het heeft zo'n verwarmende smaak. Als je ervan houdt is het verslavend lekker. En wij houden ervan!!

Wim, moestuin-icoon uit het mooie België, weet er trouwens ook wel raad mee. Zie dit leuke filmpje maar eens! Dan voelt het meteen weer als hoogzomer!

Wat er nog meer onder de grond kwam kun je hier lezen:
Geelwortel, aardpeer en zoete aardappel,

23 opmerkingen:

Hetty zei

Wat een heerlijk experiment! De wortels zien en appetijtelijk uit! Ga je ze nu in een pot bewaren op sap? Zo leuk ouderwets . Groetjes , Hetty

Anoniem zei

Wat leuk, ik heb zelf dit jaar ook een stuk gember in een pot in het kasje gezet en er kwam wel een lange stengel uit, maar iets heb ik toch niet goed gedaan.
Ik vermoed, dat het potje waarin hij stond te klein was, dus volgend jaar een nieuwe poging om gember te kweken.
Ook probeer ik verschillende gemberdrankjes te maken, want het is inderdaad heerlijk verwarmend!

Groetjes Lily

Anoniem zei

leuk
Kan dit ook in een pot en in huis?

cr-mics zei

Je kan de gember inderdaad ook in een pot op een warm beschut plekje opkweken. Hoeft niet per se in de volle grond. Neem wel een ruime pot zodat de gember goed kan groeien.

Unknown zei

Hoi, ik ben benieuwd naar de overwinteringsresultaten van de andere 3 gember planten! Hoe is het ze vergaan?

Groetjes,
Liselotte

cr-mics zei

Hallo Liselotte,

Niet goed.. Maar dat lag aan mij. Of nou.. In de kas bleek het té koud. Dus dat werkt niet. Maar in de andere twee gevallen vrees ik dat ik te snel teveel water ben gaan geven. Ze zijn gaan schimmelen.
Ik weet zeker dat het mogelijk is om gember te laten overwinteren, maar ik moet er nog even wat meer ervaring in krijgen. Gelukkig had ik voor de zekerheid al wel vast nieuwe gemberstukken in het warme kasje op de verwarming gezet, dus ook dit jaar heb ik gewoon weer verse gember in de maak.
Groetjes Chantal

caryl zei

Gude dag wou weten wat beter i plantn v gember buitenshuis of in kast
in suriname

cr-mics zei

Hallo Caryl,

Volgens mij is het klimaat in Suriname (sub)tropisch toch? Gember kan dan gewoon buiten in de volle grond.
Groetjes Chantal

Anoniem zei

Mooi!Ik heb nu ook twee beginnende planten staan,in huis,ze begonnen oogjes te krijgen in de kast dus toen heb ik ze maar in een potje gezet en veel water gegeven. Hoe bewaar je de verse gember het best? (Als je het wil gebruiken in de keuken.)Groetjes Rosa.

cr-mics zei

Dit jaar oogst ik de gember uit de kas naar behoefte. Dus niet meteen alles opgraven maar in de grond laten tot ik het nodig heb. Maar je kunt verse gember ook heel goed invriezen. In kleine blokjes en dan bevroren raspen of meteen al als rasp in de vriezer. Het hoeft dan niet eerst te ontdooien. Dan blijft het wel een jaar vers. Alleen in de koelkast is dat maar een maandje maar altijd nog beter dan buiten de koelkast.
Groetjes Chantal

Maaike zei

Na dit gelezen te hebben ga ik het op Curacao ook proberen!

Anoniem zei

Super leuk artikel. Ik ga er ook voor!

Unknown zei

Dank voor je informatie, ik hoop dat ze het bij ons (het is niet al te warm) de gember en kurkuma het zullen doen. Mooie foto's en goede uitleg.

Miss M zei

Kan je de plant van de gember zijn boven ¨bladeren¨ook eten of met eten koken ?

cr-mics zei

Hallo Miss M

De scheuten en bladeren van de gemberplant zijn ook eetbaar. Ze smaken heel licht naar gember. Vaak worden ze fijn gesnipperd (rauw) als garnituur over salades e.d. gebruikt of tegen het einde van het koken bij het gerecht gestrooid.

Kristel Engelen zei
Deze reactie is verwijderd door een blogbeheerder.
Anoniem zei

Vorig jaar had ik voor het eerst in mijn leven bio-gemberknollen gekocht en ze vervolgens maanden op een schoteltje (zonder water laten liggen (te druk met overhuizen)
Toen ik ze eindelijk weer ontwaarde zaten er groene 'knobbels' op:
een verrassende ontdekking na de maanden van niet zien.
Dankzij jullie weet ik nu wat meer over gember en dat je er zelfs een plant van kunt kweken!
Super.

Margarita

Inge zei

Geweldig leerzame en duidelijke beschrijving, het de wortel direct binnengehaald en warm gezet.

Yvonne zei

Hallo, wat leuk. Ik ben een echte gemberfan. Gebruik gember in allerlei gerechten en theetjes. Dus ik ga het ook nu kweken. Ik ga ook de gembercreme proberen te maken maar later.Ben benieuwd.Ik heb goede ervaringen met zelf kweken. Zo heb ik een anderhalve hoge advocadoplant hier staan die het alle seizoenen prima doet. Ik vroeg me af hoe ik er ook vriuchten in kan krijgen. Weten jullie dat misschien?

Unknown zei

Beste,
Ik ben juist bezig met het opkweken van twee kleine bio gember knollen (1,5 à 2 cm groot).
Nu zijn de bladstelen toch al zo'n 20 cm hoog, een blaadje of 2 à 3 aan elk.
Misschien nog wat wachten vooraleer ik ze in een grotere pot verplant.
Om ze in de volle grond te verplanten wacht ik nog even af. Mijn kleine koer tuintje wordt onder handen genomen.
Met vriendelijke groene vingers groeten ;-)

Richard zei

Ik heb ook een avocadoplant, ze is nu ruim 2 jaar oud. Maar wat ik lees is dat het minimaal 5 jaar duurt voordat ze vruchten gaat geven. Dus nog even geduld!

Margriet.M zei

Hallo Wat een leuke blog is dit , ik heb hem net ontdekt, toen ik opzicht of de rest van de gemberplant ook eetbaar is.
Ik heb dit jaar voor het eerst gemberbollen opgekweekt en uiteindelijk buien in de volle grond gezet, in beschutte achtertuin op het zuiden in het midden van Nederland.
Na aantal mooie zomers durfde ik het aan om ze buiten uit te zetten. Ik heb ze net opgegraven en er zijn ondanks slechte zomer toch een zestal knobbels erbij gekomen. Daar eten we wat van en de rest word opgepot verdeeld over twee potten 1 voor klein kasje en1 voor binnen. Ik hoop dat ik ze de winter doorkrijg.
Groetjes m

Anoniem zei

Waar kopen jullie bio gembder? De gember die ik overal zie hier, ook op de markt, komt uit China