C: Platvoets in de praktijk

Eind mei schreef ik over m'n beslissing om over te schakelen op natuurlijker 'platvoets' lopen d.m.v. minimalistische schoenen en teenspreiders. (Zie voor achtergrond hier). In deze blogpost wil ik het wat uitgebreider hebben over m'n bevindingen want hoewel er op internet wel veel te lezen is, is het toch een hele zoektocht om daar de relevante informatie uit te verzamelen.
In mijn geval, waarbij ik toch redelijk impulsief gestart was, kwamen de inzichten en ervaringen gaandeweg.
Heb je geen zin in een voetenblog, sla deze post dan gewoon even over, geen punt. Het is een heel verhaal geworden.

De eerste week:

Ik had een paar dagen voor m'n besluit een vrij impulsieve blote-voeten-wandeling achter de rug gehad waarbij ik in één keer 3,5 kilometer door het bos was gaan wandelen, helemaal op blote voeten dus. (Dit vanwege een soort spontaan maar naïef nostalgisch zomergevoel) Het had brandende vieze voeten en lichte spierpijn tot gevolg gehad, ondanks dat ik thuis al-tijd op sokken loop. Ik was overduidelijk niet gewend aan zo'n intensieve blootstelling en als ik wat later bij thuiskomst niet toevallig op een Pinterest-plaatje over teenspreiders was gestuit, had ik het waarschijnlijk bij die ene lange wandeling gelaten. Maar ik klikte daarentegen geïntrigeerd de link aan en kwam achtereenvolgens op sites over allerhande voetgerelateerde zaken.
Misschien lag het aan de vakantiestemming en het feit dat ik even heel graag niet aan werkgerelateerde zaken wilde denken, maar ik nam uitgebreid de tijd om er van alles over te lezen. Over hoe onze westerse voeten ver afstaan van de natuurlijk gegroeide en gezonde sterke voeten van de blootsvoetsloper bijvoorbeeld, en dat allerhande voetproblemen die bij ons zo algemeen zijn bijna allemaal terug te voeren zijn op onze moderne maar te krappe schoenen die 'luie' en vervormde voeten/tenen kweken. Maar dat er als alternatief ook zoiets bestaat als minimalistische schoenen, voor het blote-voeten-gevoel maar dan met meer bescherming. Kortom, het viel bij mij in de juiste voedingsbodem en al even spontaan als die wandeling besloot ik om zelf over te gaan stappen op minimalistische schoenen, mét teenspreiders.

In Nederland heb je 3 fysieke winkels (met tevens ook webwinkels) die toegespitst zijn op dit onderwerp. Ze verkopen minimalistische schoenen en vaak ook gerelateerde zaken zoals teensokken en teenspreiders. Op alfabetische volgorde zijn dat:
Anyones Barefootshop in Tilburg
Barefoot&More in Arnhem 
Natuurlijk Hardlopen in Noordwijk.
Geen van drieën zitten ze bij mij in de buurt dus ik keek voor mogelijke aankopen op de websites.
Vanwege het mooie weer (en de prijzen) besloot ik in eerste instantie te gaan voor minimalistische sandalen maar dan wel zonder koordje tussen de tenen want dat leek me dan weer niet praktisch in combinatie met de teenspreiders. Veel keus was er niet. Uiteindelijk kwam ik uit op Xero Shoes Amuri Z-Trek.
Ook viel m'n oog op de afwijkende FiveFingers V-Soul van Vibram. Ik vind teenschoenen helemaal niet mooi en zou ze nooit voor mezelf gewild hebben, maar deze zagen er feitelijk zo comfortabel en elegant uit dat ik ze gek genoeg niet kon weerstaan.
Voor de teenspreiders gokte ik op maat Small. Die worden niet geadviseerd voor maat 42 voeten maar mijn voeten zijn in hun hele breedte absurd smal in verhouding tot hun lengte, dus vandaar.

De teenspreiders kwamen als eerste binnen, de dag erna al. Ik deed ze om, liep een stukje en weet nog dat ik me verbaasde over hoe comfortabel ze zaten. Een beetje onwennig wel, maar zeker niet irritant. Dit kon wel eens makkelijker worden dan ik dacht. Hoewel het advies is om ze niet meteen continu te dragen (wel liefst tijdens activiteit, niet 's nachts) en het met een half uurtje per dag op te voeren. Daar hield ik me braaf aan.

De 2 paar sandalen kwamen al snel daarna. Helaas bleek de Vibram V-Soul te klein. Hoewel toch gewoon mijn maat 42 (en tevens de grootste maat voorradig.) Bij een check op de originele site van Vibram las ik dat dit model klein uitviel met het advies 1 maat groter te bestellen, wat helaas in Europa niet aangeboden werd. Maat 43 vond ik gelukkig wel op Amazon.com (wel met een langere levertijd.) Maat 42 ging dus terug naar de winkel samen met een mailtje over de kleine maatuitval, wat ze keurig op de site hebben toegevoegd.

Oké, maar nu was het zover.. Met met de komst van de Amuri Z-trek kon het platvoets avontuur beginnen. Ook hier was trouwens het advies niet meteen 100% van de tijd op de minimalistische schoenen te gaan lopen als je dat niet gewend was, maar het langzaam op te voeren. Ik begon met de standaard ochtendwandeling van 3,5 kilometer. En dat was meteen een heerlijke ervaring. In het bos voelde ik de ongelijke ondergrond heel goed maar dan zonder het ongemak van de werkelijke blootsvoets wandeling eerder die week. Je voelde dat je voet alle bewegingsvrijheid had qua ruimte en flexibiliteit. Het was meteen duidelijk, dit voelde goed!

De dagen erna droeg ik op wisselende momenten steeds opbouwender zowel de teenspreiders als de Z-trek sandalen. (soms samen, soms niet, afhankelijk van waar ik moest zijn) Het weer bleef prachtig. Wandelingetjes in het bos, uurtje in de moestuin, middagje op kantoor. En gaandeweg gingen me wel wat dingen opvallen, positief en minder positief.

- Je gaat al redelijk snel anders lopen. Doordat er amper extra demping is onder je hiel zet je je voet automatisch minder ver voor je uit waar je anders de grootste klap van je gewicht opvangt op het puntje van je hiel. Door je stappen kleiner te maken loop je minder zwaar en gelijkmatiger want je gewicht wordt heel snel over je gehele voet verdeeld. Veel fijner lopen, wat onwennig in het begin maar al gauw volkomen natuurlijk.
- Ik merkte ook een mindere holling in m'n rug, je bekken kantelen heel licht waardoor je rug zich iets rechter trekt. Heeft vast te maken met de kleinere passen. Het gebeurt haast automatisch maar voelt goed.
- Langdurig lopen op gladde harde ondergrond (stoep, werkvloer etc) is echt wennen en in eerste instantie minder prettig. Zo fijn als ik de dunne flexibele zool in het bos vind bij ongelijke grond, zo erg mis ik comfort als ik op m'n werk rondloop.
- Ondanks dat ik veel wandelervaring heb en het nu desondanks langzaamaan deed, kreeg ik toch lichte spierpijn in m'n kuiten. Vrij hoog, tegen m'n knieholtes aan. Heeft gelukkig maar een paar dagen geduurd en komt waarschijnlijk omdat je kuitspieren iets meer moeten uitrekken.
- M'n rechter kleine teen heeft problemen met de teenspreiders. Deze teen is bij mij scheef gekanteld en met de teenspreiders staat ie opeens weer in het gelid. Het geeft een blaar aan de binnenkant van de kleine teen, en ook is de onderkant ervan gevoelig, daar waar geen dikkere huid zit. Gek genoeg staat m'n linker kleine teen volgens mij even scheef maar deze geeft geen problemen. Ik los het voorlopig op met een standaard pleistertje.
- De Z-Trek sandaal duurde even voor het goed was afgesteld met de verschillende bandjes. Maar toch vind ik ze niet ideaal zitten. Ook zit er in de zool een vervelende richel recht onder je hiel die pijn gaat doen als je er langer op loopt, wat is dat voor stomme designfout!??
- Tijdens het wandelen even lekker in een vennetje lopen met je sandalen en teenspreiders loopt toch niet zo lekker daarna. De spreiders gaan dan glijden over m'n lange tenen en dat schuurt een beetje.  De sandaalzool voelt erg synthetisch aan, met dit warme weer heb ik toch de neiging om ze steeds liever weer uit te doen daardoor.
- 's Avonds op de bank voel ik m'n voetzolen een beetje stromen. Geen pijn of tintelingen maar wel een gevoel alsof  je je bloedstroom daar voelt, alsof er iets gaande is.
- Ik masseer bijna elke avond m'n voeten. Om ze zo te strekken, te ontspannen en te verwennen. Binnen de eerste week voelde ik dat ze minder stijf werden. Echt. En pijnlijke plekjes onder m'n zool werden ook minder gevoelig.

Amuri Z trek, met vervelende naad onder de hiel.

Na een maand, eind juni:

De hele maand juni bleef zowat prachtig weer en na de eerste week platvoets opbouwen begon ik wat vertrouwder te raken met het hele gegeven. Geen spierpijn meer in m'n kuiten, ook niet bij langere wandelingen. De kleine teen-blaar was weer geheeld en een paar dagen later stopte ik dan ook met de preventieve pleister. Dat was een fout. Binnen no-time was de blaar weer terug. Dat deed me beseffen dat de teenspreiders over blote tenen mij eigenlijk niet zo bevallen. Liever draag ik ze over teensokken heen, maar dat staat weer zo stom. Al helemáál in combinatie met de sandalen, zo ga ik echt de straat niet op hoor!

Dit is dus alleen voor de foto ; )

De Z-treks bevallen me met de dag minder. Vooral die groef in de zool onder je hiel, daar erger ik me kapot aan. Na verloop van tijd lijkt die zich wel in je vlees te snijden. Zou willen dat ik ze niet had gekocht.
Om die reden ben ik verder gaan kijken naar een minimalistische schoen die ik kon gebruiken in combinatie met de teenspreiders. Misschien iets gekleder en normaler dan een sandaal, maar wel geschikt voor de zomer. Ik kwam uit bij de Lems Women's Primal 2. (maat 43 want ze vallen wat kleiner). Niet in Nederland te krijgen. Althans, niet op dat moment. De dichtstbijzijnde webshop zat in Schotland, maar de bestelling en levering ging vlot en zonder problemen. Heb ze de eerste nacht wel buiten moeten zetten want ze stonken énorm naar nieuwe schoen. Maar wat zijn ze leuk, bijna een normale gymp om te zien en zelfs met wat glinster er doorheen. Niemand die me gek aan gaat kijken en niemand die ziet dat ik er teenspreiders in aan heb. Met deze schoenen wordt je in één klap een onopvallende platvoeter.

Dat onopvallende kun je niet zeggen van de Vibram FiveFinger V-soul schoentjes die ook deze maand binnenkwamen. Die vallen behoorlijk op maar wat zitten die lek-ker!! Alsof je poezenpootjes krijgt. In deze kun je uiteraard niet de teenspreiders dragen en ik gebruik ze dan ook vooral voor afwisseling. Het zijn niet het soort schoenen die ik naar kantoor zou dragen maar ik ga er zonder blikken of blozen mee de straat op, richting supermarkt of bos. Ze zitten gewoon té lekker.

In juni gingen ik ook twee keer op vakantie waar ik veel heb gewandeld. Misschien in eerste instantie té veel. In de Ardennen heb ik lange tochten op m'n Primal 2's gemaakt, mét de teenspreiders (en sokken, en preventieve pleister). M'n man vroeg af en toe bezorgd of dat wel ging, maar echt, ik had nergens last van. Ik sprong met gemak over rotsblokken heen, klom en daalde en al die tijd voelden m'n voeten licht en vrij. Maar na de tweede dag sloeg er een spierpijn in m'n kuiten zoals ik nog nooit had gehad. Ik kon haast niet meer lopen. Een béétje spierpijn had ik wel verwacht met al die hoogteverschillen, maar dit was overdreven. Ik denk echt dat ik te hard van stapel ben gelopen en dat dit soort wandelingen nog iets teveel gevraagd was voor m'n platvoetende lichaam. Gelukkig trok de kuitpijn binnen een paar dagen weer weg.

Met "Lems Primal 2" in de Ardennen

De tweede vakantie ging een week later richting Vlieland, en dat betekende vooral ook lange strand- en duinwandelingen of hele stukken over de hei. Die heb ik grotendeels op blote voeten gedaan of op de Vibrams. Het lopen in het losse zand met blote voeten gaf de dag erna wel lichte voet spierpijn maar niet hinderlijk. Heb extra veel strekoefeningen gedaan en veel gemasseerd, dat hielp.

Met "Vibram FiveFinger V-soul" in de duinen.

- Gekke eeltplekjes beginnen steeds meer te verdwijnen. Ik had er bijvoorbeeld een bovenop de basis van m'n grote teen, en ook op de topjes van twee klauwtenen. Nu scrub ik m'n voeten wel wat vaker dan hiervoor, ik was ze ook vaker dan normaal want ze worden ook sneller vies uiteraard. En ook de massage-lotion zal alles wat zachter maken denk ik. Maar toch, mooie bijkomstigheid.
- Ik merk ook dat m'n voetspieren sterker worden. Een van de signalen was bijvoorbeeld dat ik vroeger al heel snel voetkramp kreeg als ik m'n tenen stevig samen kneep. Nu kan ik knijpen wat ik wil maar er komt geen kramp meer!
- M'n kleine teentjes hebben het meest te verduren met de teenspreiders, vanwege hun omgerolde stand. De rechterteen blijft blaargevoelig en de linkerteen heeft een doof stukje huid gekregen. (Een probleem dat ik eerder ook ooit aan m'n grote teen had maar wat vanzelf over ging dus daar maak ik me nog niet zo'n grote zorgen over.)
- Door de ontdekking van de site en blogs van Katy Bowman en haar Biomechanica van het menselijk lichaam, raak ik steeds meer overtuigd van het belang van platvoets lopen. Ze laat me ook steeds uitgebreider inzien hoe noodzakelijk algeheel dagelijks bewegen is en haar blogs inspireren me om langere wandelingen te maken. En om minder te zitten (moeilijk).

Na drie maanden, eind augustus:

Na een kwartaal platvoets lopen op minimalistische schoenen heb ik er inmiddels behoorlijk veel over gelezen. Langzaam ga ik me ook steeds meer oriënteren op minimalistische winterschoenen voor als straks deze eindeloze zomer toch echt eens stopt. Ik heb voor mezelf al een lijstje met potentiële kanshebbers maar het zijn er zo veel dat ik er nog eens goed voor moet zitten. De prijzen zijn namelijk ook vaak wat hoger. (maar Ahinsa Shoes, Vivo Barefoot, Lems, Wildling, Softstar Shoes, The Drifter Leather, Joe Nimble, LukShoes, Freet en SoleRunner hebben wat mij betreft wel leuke modellen hier en daar. En volgend jaar zomer ga ik beslist ook eens kijken bij Afoot Sandals voor een zomersandaal.)
Ik ontdekte ook twee blogs waarin gedegen en verhelderende reviews worden gegeven over verschillende minimalistische schoenen: Calceology en BareSteps.
En ook stuitte ik uiteindelijk op een Nederlandse site waar goede onafhankelijke informatie wordt gegeven over het belang van minimalistische schoenen en blootvoets lopen, en wat je zelf kunt doen om je voetconditie goed te houden: Goedvoets. Ook een interessante site als je voetproblemen hebt en een therapeut zoekt die met deze filosofie werkt.

- Inmiddels heb ik het boek van Katy Bowman 'Move your DNA' uit en dat heeft ervoor gezorgd dat ik niet alleen langere wandelingen maak (gemiddeld rond de 11 km. per dag) maar ook vaak hangend aan een boomtak ben te vinden of balancerend over een liggende balk. De wandelingen krijgen steeds meer spelelementen en eigenlijk maakt dat het allemaal een stuk leuker.
- Ook ontdek ik steeds meer wandelpaadjes nu m'n actieradius is vergroot. De zomer blijft ook maar duren. Ik had geen idee dat er in mijn gemeente/regio zo ontzettend veel mogelijkheden waren om mooie wandeltochten te maken. Achteraf voer ik mijn route in op de site afstandmeten.nl. en kijk dan hoeveel kilometer ik heb afgelegd. Werkt heel motiverend. Ik hoop dat ik dit enigszins vol kan houden als straks m'n werk weer is begonnen.
- Over het algemeen loop ik vooral op de Primal 2's met teenspreiders en de Vibrams en ben ik daarnaast begonnen aan het opbouwen van helemaal op blote voeten lopen. Een wandeling van 3,5 km zoals helemaal aan het begin werd opeens haalbaar. M'n voetzolen beginnen al een klein beetje stugger te worden. Gek genoeg geen extra eelt.

Prachtige nieuw ontdekte wandelpaadjes

Dit alles klinkt natuurlijk hartstikke goed allemaal, maar toch kwam er gestaag een keerzijde in geslopen. Dat uitte zich in eerste instantie door pijnlijke eerste stappen na het opstaan 's ochtends. Opmerkelijk, maar aangezien het daarna snel wegtrok nam ik het niet heel serieus. Met de wetenschap van nu was het beter geweest als ik dat serieuzer had genomen. Want door dóór te gaan met al die lange wandelingen elke dag en m'n enthousiasme daarin, gekoppeld met het idee dat ik me in de afgelopen 2 maanden wel voldoende had ingelopen, bleek dat ik eigenlijk m'n voeten aan het overbelasten was. Maar die link legde ik niet meteen, gek genoeg.
Pas toen ik regelmatiger een soort pijnscheutjes door m'n voet voelde schieten en al helemaal toen m'n hakzool steeds pijnlijker werd, ging ik eens serieus onderzoeken wat er nou aan de hand kon zijn.
Nou, termen als geïrriteerde peesplaat, of zelfs ontstoken peesplaat (plantaire fasciitis) kwamen voorbij, en ook vakantie-hielspoor. Ik had er nog nóóit van gehoord, of zelfs maar bedacht dat zoiets bestond maar besefte vrij snel dat ik dit maar beter serieus kon nemen. Het kán vanzelf over gaan maar dan staan er periodes voor van een à twee JAAR!!! Aaaaghrr. Zo lang wil ik niet met pijn rondlopen!

Hoe ironisch en hoe typisch is dit trouwens. Ik weet het, ik wéét het. Heb tientallen keren de waarschuwingen gelezen om de overstap naar minimalistisch lopen vooral langzaam (lang-zaam) te doen, zodat je voeten de tijd hebben zich aan te passen en aan te sterken. Maar ter verdediging, inhoudelijk gaat het bij veel informatie niet verder dan deze waarschuwingen. Wat is langzaam? En wat gebeurt er als het te snel gaat? Hoe weet je of je tegen die grens zit? Wat zijn de eerste signalen? Wat kan er mis gaan? Dat werd er niet bij vermeld.

En ik vond écht dat ik het al langzaam had gedaan, maar dacht dat klachten meer zouden gaan over blaren en spierpijn (die heb ik gehad, dan nam ik een stapje terug.) Dus zolang je daar een balans in vindt kun je opbouwen, was mijn filosofie.
Maar goed. Die hielpijn zat er wel degelijk en ook al is het naar mijn inzicht bij mij persoonlijk nog niet zo vergevorderd (als ik het vergelijk met de horrorverhalen op internet, wat je nooit moet doen natuurlijk), doe ik voor de goede orde niet alsof het-dus-wel-meevalt. Via Goedvoets en de sites van de bijbehorende therapeuten kun je gelukkig al veel informatie vinden.

Wat ik nu doe is in eerste instantie véél meer rust nemen. Ik vind het erg jammer dat m'n nieuw verworven lange ochtendwandelingen voorlopig echt van de baan zijn, maar dat is te overkomen. De wandelingen met de honden zijn zowat 70% korter geworden maar ik kan gelukkig nog wel steeds aan boomtakken hangen!
Massages en voetenbaden zijn weer dagelijkse kost. En dat is eerlijk gezegd ook niet het ergste wat je kan overkomen feitelijk. Maar het vergt desondanks wel wat discipline. Net als voetentraining, dat blijft noodzakelijk. Dit is een van mijn favorieten op YouTube, maar je vindt meer als je 'foot alignment exercises' googled. De massages starten overigens al vóór ik 's ochtends ben opgestaan, op die manier doen die eerste stappen overduidelijk wat minder pijn.

 Na 4,5 maand, half oktober:

De grootste ontdekking van deze laatste periode was, nadat ik me door allerlei sites over steunzolen had geworsteld (de geijkte behandeling voor peesplaatproblemen) dat voetproblemen vaak een correlatie/oorsprong hebben in de kuiten. Zo bleek het óók bij mijn peesplaatontsteking hoewel dat voor mij helemaal niet logisch klonk in eerste instantie. De pijn onder m'n hakken was stekend en brandend en zo aanwezig dat ik blij was als ik na een klein stukje lopen weer even kon zitten, maar die pijn voelde ook heel lokaal, onder de voet en dan met name bij de hak. Bij het lopen had ik geen last van pijn op andere plekken, zoals hielen, achillespees of  kuiten bijvoorbeeld. Toch, in de kuiten bleek voor mij de oplossing te liggen. Met de juiste (triggerpoint-)massage was ik in 3 weken bijna van alle pijn af, en nu 1,5 tot 2 maanden verder heb ik het idee dat het voor 98% over is. Alleen in de verte voel ik soms-nog-een-soort-van-zweem-van heel licht ongemak, zeker geen pijn meer. Ik kan bijvoorbeeld weer gewoon op blote voeten lopen als ik wil, of in de minimalistische schoenen, zónder een steunzooltje. En ook de wandelingen met de honden zijn weer op het standaard niveau terug! (Voor de zekerheid nog niet op het hoge zomer-niveau.)

Ik was daarvoor al half bezig geweest om m'n zorgverzekering aan te passen met uitbreiding voor fysio en het zoeken naar een goede therapeut, maar dat is dus uiteindelijk niet nodig geweest. Niet dat dat een tip is om niet naar een specialist te gaan als je zelf klachten hebt overigens. Ik was zeker hulp gaan zoeken als ik niet zo snel resultaten had gekregen met zelfmassage. Maar gelukkig bleek ik het dus zelf op te kunnen lossen. En met een beetje hulp van YouTube. Twee filmpjes hebben me enorm geholpen. Deze van Bruce Mandelbaum (Self massage for Plantar Fasciitis) en ook deze over Plantar fasciitis trigger point treatment tutorial van plantar fasciitis survival guide, gaven me een goed beeld van hoe ik het aan kon pakken.
Op het moment dat ik m'n kuiten onder handen nam voelde ik pas dat daar in de diepte van alles enorm gevoelig was. Vrij hoog in de kuiten bij mij. En in de eerste week merkte ik al dat de gevoeligheid in de kuiten op dezelfde manier afnam als onder de hak, door de massages. De kunst zit 'm overigens in het niet té extreem masseren. Pijn mag nooit meer voelen dan een zesje, dus druk niet te hard, maar doe het wel regelmatig, liefst een paar keer per dag.
In het begin kon ik bij de aanhechting van m'n hak amper druk geven, zo zeer deed dat. Maar na drie weken kon ik al zo hard drukken dat m'n duimen het amper hielden. Da's lekker hoor!
Dus zo simpel was het eigenlijk. Naast dat ik nog steeds allerlei voetoefening en kuitstrekkingen deed, en rust hield, ben ik ook een magnesiumsupplement gaan nemen. Maar feitelijk was dat de behandeling. In de eerste paar weken had ik verder nog een klein siliconen zooltje voor comfort als ik wel moest lopen. Maar die ben ik daarna ook weer af gaan bouwen. Ook de massages werden steeds minder frequent naarmate de pijn afnam. Het voelt nu alsof het allemaal onder controle en achter de rug is, maar ik ben natuurlijk wel extra gespitst geraakt op mogelijke signalen van overbelasting. Wil het nóóit meer zo ver laten komen. Voetpijn is echt niet leuk, kan ik je vertellen!

Ander nieuws:
-Ik ontdekte trouwens ook nog dat er in mijn dorp (nota bene) les wordt gegeven door een therapeute die o.a. is opgeleid door dé expert op het gebied van alignment (en schrijfster van het boek 'Move your DNA'): Katy Bowman. Hoe is het mogelijk? Daar heb ik inmiddels al een paar lessen achter de rug waarbij we vooral leren hoe je je lichaam het best kunt gebruiken om allerlei klachten voor te zijn (of slechte beweeggewoontes tegen te gaan.) Interessant joh! Daar wordt het platvoets lopen trouwens als fundament voor een goede houding gezien, mét allerlei wetenschappelijke onderbouwing.

-Wat de teenspreiders betreft. Na drie maanden gebruik heb ik de buitenste teenstukjes afgeknipt om m'n kleine tenen wat tegemoet te komen. Dan hoef ik niet steeds meer pleistertjes tegen blaren te plakken. Maar ben wel begonnen met het opvullen van de grote teen ruimte, heel lichtjes nog maar, zodat ook daar de tenenboog wat natuurlijker kan worden. (M'n grote tenen staan maar een héél klein beetje naar binnen gelukkig. Geen Hallux Valgus zoals m'n moeder heeft.)
-Ik draag sindsdien 's nachts wel "foot alignment socks". Ook een soort tenenspreiders feitelijk, maar dan voor 's nachts. Totaal niet sexy.
-Verder heb ik in september bij een pedicure 5 hele kleine eksteroogjes weg laten halen die al jaaaaren onder de bal van beide voeten zaten. Was nog nooit bij een pedicure geweest, maar het deed gelukkig helemaal geen zeer en was zo gepiept.

De vergelijking, toen en nu:

Voor en na foto's zijn altijd leuk en ook al ben ik nog maar een paar maanden op weg (het streven is in ieder geval een jaar, en dan zien we wel weer verder) kun je toch al een beetje resultaat zien van het dragen van de teenspreiders. Op de foto niet zichtbaar, maar in levenden lijve des te meer is dat m'n voeten veel soepeler zijn geworden. Ik vind het dragen van de teenspreiders ook echt geen straf, integendeel. Stiekem vind ik het eigenlijk lekkerder zitten dan zonder.

Maar puur op zichtbare verschillen gelet, zit de grootste winst in de drie kleine tenen van m'n rechtervoet, én bij de kleine teen links. Daar waar de meeste klauw in zat. Daar zijn de tenen zelf ook een stuk minder rigide geworden, wat altijd een goed teken is.

Dus dat was het verhaal tot dusver. We glijden nu langzaam de herfst en winter in. Op blote voeten lopen zal er voorlopig niet meer inzitten, maar een minimalistische winterschoen is inmiddels al wel binnen. Het zijn de Vivo barefoot gobi hi tops geworden. Toch maar maat 43, zodat ik er ook met dikkere sokken in kan. Maar tot dusver heb ik ze nog niet echt nodig gehad.