C: Kip in de rui

Nu de dagen weer korter en kouder worden komen we automatisch weer in het rui-seizoen van de kippen terecht. De fase waarin volwassen kippen een compleet nieuw verenkleed gaan aanmaken voor het écht winter wordt. Het is een jaarlijks terugkerend ritueel wat een kip erg veel energie kost. Reden temeer om er even bij stil te staan want niet bij elke kip verloopt de rui hetzelfde. Zo heb je een 'harde' rui en een 'zachte' rui. Waarbij de harde rui inhoudt dat het allemaal sneller maar heftiger verloopt en de zachte rui meer het klassieke verloop in fases laat zien.

Hoe lang een rui al met al duurt is daarom ook moeilijk te zeggen. Hoe meer veren een kip in één keer verliest, hoe korter het over het algemeen duurt. Echte snelle kippen zouden het dan in een dikke maand voor elkaar kunnen krijgen. Maar het kan in andere gevallen, waarin er meer sprake is van gefaseerd veren verliezen, ook goed 3 maanden duren. Gemiddeld kun je aan 2 maanden denken.

Belangrijk is om de kip tijdens de rui wat te ontzien en haar wat extra proteïne bij te voeren om de zware taak van veren aanmaken wat kracht bij te zetten. Zorg dat ze niet teveel stress heeft (o.a. niet teveel oppakken, geen nieuwe kippen introduceren, geen verhuizing etc.) en verwen haar, naast het dagelijkse legvoer wat ze altijd krijgt, met proteïne-rijke hapjes (zoals bijvoorbeeld gedroogde meelwormen (of insecten in het algemeen), gekookte en geprakte eitjes, tonijn en zonnebloemzaadjes.)

Harde rui:

Popo, mijn bruine Orphington kriel van anderhalf jaar oud, kreeg de enigszins harde rui over zich heen. 3 weken terug was er nog helemaal niets aan de hand, geen veertje wat verklapte dat er iets drastisch aan zat te komen. Alles lekker vol en bol zoals het hoort bij dit ras.

Maar twee dagen later vond ik het hok 's ochtend vol met veren. Alsof de dames die nacht een wild kussengevecht hadden gehouden...

Fops, de grijze kip, was nog helemaal intact. Maar Popo bleek heel wat veertjes te zijn verloren. Vooral veel van de pluisveertjes aan de onder- en achterzijde.

Als je haar vleugel optilde zag je duidelijk dat het daar helemaal kaal was geworden en dat er al nieuwe veertjes door aan het komen waren. In eerste instantie zijn dat meer een soort stekels of pennen zoals je bij egeltjes ziet. Deze pennen zijn vrij pijnlijk voor een kip vanwege zenuw- en bloedbanen. Alleen al daarom kun je haar dan maar beter niet (teveel) oppakken. Als zo'n stekel beschadigt gaat ie bloeden, wat weer allerlei vervelend pikgedrag van andere kippen kan uitlokken. Met rust laten dus.

 Ook bovenop haar rug waren duidelijk kale plekken met stekels te zien.

Nog een dag later en het was helemaal overduidelijk dat ze in de rui was, zo verfomfaaid als dat ze eruit zag. Arme Popo, ze heeft haast geen staartje meer over! Gelukkig bleef het weer buiten zacht en redelijk zonnig.

Ongeveer een week later zie je duidelijk dat de nieuwe veertjes zich beginnen te ontvouwen uit de bovenkant van de stekels. Vaak zie je dit ook aan de vele doorzichtige vliesjes die je op de mestplanken vindt. Dat zijn de beschermvliesjes die om de veertjes hebben gezeten en er afvallen of door de kip zelf worden weggehaald. Het lijken net kleine penseeltjes.

Normaal gesproken, al helemaal in een harde rui, stopt een kip met het leggen van eieren. Ze heeft begrijpelijkerwijs al haar energie nodig voor de aanmaak van nieuwe veren. Maar Popo neemt haar taak serieus. Dwars door de rui heen blijft ze trouw haar eitjes leggen. Zo vertederend vind ik dat. 

En ook niet te zuinig hoor. Bovenstaande eieren zijn bijvoorbeeld van afgelopen anderhalve week. Bijna elke dag heeft ze dus wel een eitje gelegd!! Ze is stiekem een super-kip. Dat blijkt wel weer.

Inmiddels is ze 3 weken op weg in haar rui en zijn de grootste kale plekken weer redelijk aan het aangroeien met nieuwe veren.

Op bovenstaande foto zie je duidelijk het verschil tussen de oude veren en de kortere donkerdere nieuwe veren. Al haar staartpennen is ze inmiddels al kwijt en ook haar vleugels missen al een paar van de grote slagpennen. Op dit moment is ze bezig met de veertjes op haar kop. Ze is er nog lang niet maar ik vermoed al wel over de helft.

Zachte rui:

Fops, m'n grijze Orphington kriel pakt het allemaal heel anders aan. Ten eerste is ze een dikke maand geleden al opgehouden met het leggen van eieren. Sindsdien is ze vooral bezig met mooi-wezen. Dat doet ze heel goed.

Pas sinds een paar dagen zie ik bij haar de eerste tekenen van de rui en alles wijst erop dat het bij haar meer op de klassieke manier zal verlopen. Ze ziet er over het algemeen namelijk nog niet echt uit als een kip in de rui vanuit het totaalplaatje.

 Maar als je gaat inzoomen op haar kop en hals zie je daar duidelijk de stekeltjes al zitten. Dit is over het algemeen de plek waar de rui begint. Daarna zal het geleidelijk afzakken naar de rug en borst, daarna de vleugels en tot slot de staart. Fops kennende zal ze daar waarschijnlijk uitgebreid de tijd voor nemen. Ze is over het algemeen een nerveus kipje maar laat zich wat betreft haar kip-taken niet zo druk maken. Eieren leggen, broeds worden? Mwâh.. daar ziet ze het nut niet zo van in, lijkt wel. Ze doet het wel, af en toe. Maar in de verste verte niet met dezelfde overgave als waarin Popo zich in haar kip-zijn stort.

Haha...kippen, het zijn net mensen af en toe.