C: Krop-problemen bij kippen

Het is weer eens zover. Fops (oftewel Ophelia) m'n grijze orphington kriel, heeft voor de derde keer sinds ik haar heb problemen met haar krop. Daar zit iets weer niet lekker. Het is geen groot probleem, al maakte ik me de eerste keer dat het gebeurde wel grote zorgen, maar inmiddels weet ik dat het makkelijk is te verhelpen.
Heb er zelfs een video van kunnen maken zodat jullie goed kunnen zien wat je moet doen als een van jullie kippen dezelfde problemen heeft. Maar eerst een beetje uitleg.

Wat is een krop?

De krop van een kip is een soort voorhalte, een orgaan op borsthoogte waar het voer een poosje verblijft en door inwerking van speeksel en grit alvast wat zachter wordt gemaakt, voor het naar de maag gaat. (Een kip heeft overigens 2 magen, eerst een kliermaag en dan een spiermaag, maar dat terzijde.)

Bij een gezonde kip is die krop aan het begin van de dag leeg en nauwelijks voelbaar, maar gedurende de dag vult het zich steeds meer met voedsel en kun je het duidelijk voelen zitten. Een volle krop op het einde van de dag is dus normaal en niets om je zorgen over te maken. Het is juist beter als een kip met een volle krop op stok gaat, dan kan ze dat 's nachts mooi gaan verteren. Maar 's ochtends moet het dus wel weer leeg zijn.

Nu kunnen er verschillende oorzaken zijn waardoor een krop problemen krijgt. Grofweg kun je dat verdelen in twee aandoeningen. Namelijk harde krop en zure krop.

Harde krop

Dit ontstaat als de krop niet leegraakt. Vaak veroorzaakt door het eten van té lange vezels, zoals lang gras. (of hooi en stro.) Dit kan zich dan vormen tot een soort bal waar ook ander, kleiner eten in verstrikt raakt. Doordat speeksel vaak wel door kan stromen naar de magen wordt de bal die in de krop achterblijft steeds harder en groter. Je kunt het makkelijk checken door 's ochtends, vóórdat ze gegeten heeft, de krop te voelen. Voelt het vol en duidelijk als een harde bal dan heeft ze "harde krop". In meer of mindere mate afhankelijk van hoe lang het al speelt..

Wacht je te lang dan wordt het steeds moeilijker om het op te lossen. Er kan dan zelfs een operatie nodig zijn om het weer te verwijderen. Maar vaak geeft een kip zelf al veel eerder signalen af dat er iets niet helemaal lekker zit. Zoals rare nekbewegingen maken (alsof ze een hoelahoep om haar nek heen draait.) of veelvuldig gapen terwijl ze haar nek uitstrekt. Uiteindelijk ook sloomheid en algehele malaise. 

Zure krop

Dit ontstaat als de krop gedurende de nacht, vanwege verschillende redenen (vaak overconsumptie van voer of gebrek aan grit), niet helemaal kan worden geleegd en er een deel achterblijft in de krop. Dus geen samenhangende bal die blijft hangen, maar gewoon voer wat niet op tijd verwerkt wordt. Het voedsel kan daar dan gaan fermenteren waardoor een schimmelinfectie kan optreden. Als je zure krop vermoedt, bijvoorbeeld doordat je kip stil en slaperig is en zich terugtrekt, is het beste moment om de krop te checken weer 's ochtendsvroeg vóór de kip gegeten heeft. In dit geval voelt de krop niet hard aan maar eerder vol en waterig en er zal een duidelijke zure lucht waarneembaar zijn uit haar bek. 

Je loopt meer kans op zure krop als de kip niet genoeg toegang heeft tot grit. Kleine steentjes die helpen bij het malen van het voer en absoluut onmisbaar zijn. Kippen die vrij in de tuin rondlopen scharrelen vaak zelf wel wat grit bij elkaar, maar kippen in een ren moeten te allen tijde vrij toegang hebben tot een bakje met grit. Ook het toevoegen van een klein scheutje appelazijn in het drinkwater kan zure krop voorkomen. Het zorgt ervoor dat schimmels minder kans maken.

De harde krop van Fops:

In mijn geval had Fops last van een milde "harde krop". En het was m'n eigen schuld want ik had pasgeleden een hele berg muur geoogst en los in de ren gegooid in plaats van in het voerkooitje. Dat vinden ze zó lekker dat ze alles opvreten in mogelijk ook té lange stukken. (Over het algemeen zijn ze best "verstandig" om zelf de lange stukken in kleinere stukjes te scheuren, maar als het zooo lekker is hebben ze niet altijd dat geduld.)

Ik meende gisteren al heel eventjes wat rare nek-draaiingen te zien maar vanmorgen was het een stuk duidelijker. Heb er een video van gemaakt. Daarop lijkt het trouwens meteen heel erg want ze doet er een paar vlak achter elkaar. (Had er al een paar minuten filmen opzitten waarin ze helemaal niets deed.)

(Kun je de video hier niet afspelen? Volg dan deze link: http://youtu.be/x6LB011ioL0)

Maar wel overduidelijk dat ik iets moest doen. Het was nog vroeg in de ochtend maar ik voelde aan haar krop dat er wat voedsel inzat. Niet heel veel, en niet keihard, gelukkig. Dus met een beetje massage is dat vrij snel en makkelijk los te maken. Ook daar heb ik een video van gemaakt want dat maakt het allemaal veel duidelijker dan woorden.

(Kun je de video hier niet afspelen? Volg dan deze link: http://youtu.be/mBQ_cA3lKKM)

Ik hou hier overigens m'n handen meer bovenop de veren, zodat het duidelijker te zien is wat ik doe. Je voelt het zelf beter als je je vingers ónder de veren houdt, rechtstreeks op de huid. Eigenlijk maak je vooral rustige knijpbewegingen heen en weer. Niet keihard, let ook op het gedrag van de kip daarvoor, het moet niet pijnlijk zijn. Maar het is ook geen kwestie van aaien, je kunt best een beetje kracht zetten. 

Soms kun je borrelgeluidjes horen, en ik heb zelfs wel eens gehad dat Fops boertjes moest laten. Aaah, dat is bijna aandoenlijk.

Afhankelijk van de grootte van de inhoud doe je het voor een minuut of 5-10, over meerdere sessies van de dag verspreid. Het kan zeker helpen als je de kip tussendoor wat te drinken geeft, vooral als het echt om een vaste harde bal gaat. Daar mag ook een beetje olijfolie bij zitten om het allemaal wat smeuïger te maken daarbinnen. Het makkelijkste is het trouwens als de kip dit zelf opdrinkt in plaats van met een pipetje te gaan druppelen want je druppelt o zo makkelijk zo d'r longen in.

Fops heb ik nu zo'n kleine 10 minuten gemasseerd en in die tijd merkte ik al dat de inhoud van de krop veel zachter en kneedbaarder en minder werd. Ik denk niet dat ik haar nóg een keer hoef lastig te vallen vandaag maar voor de zekerheid check ik morgenvroeg wel nog een keertje.

Had er eigenlijk wel vertrouwen in om haar ook weer wat te eten te geven. Wel iets lekker zachts, zoals een roer-eitje. Dat is pas feest! En voor de gelegenheid nog wat extra olijfolie erbij zodat het wat beter wegglijdt.

Oeh, dat gaat er wel in! In een mum van tijd is het bakje leeg. Voor later vanmiddag heb ik wat haverzemelen in de week staan, ze moest eens weten. Nog meer feest!

En voor mezelf, Chantal... even streng afspreken. Geen los groen meer in de ren maar daarentegen altijd in de voerkooitjes proppen, dan kunnen ze het groen er makkelijker in kleine stukjes afpikken. En gras al helemáál niet los. Altijd de hele pol, met wortels en aarde erbij geven, dan kunnen ze het ook daar makkelijk afscheuren.

Behandeling zure krop

Het geval van een zure krop heb ik zelf nog nooit aan de hand gehad, dus qua behandeling kan ik niet uit eigen ervaring spreken. Maar ik weet dat je in dat geval de kip moet gaan helpen met overgeven en dat is een stuk lastiger en gevaarlijker. In de keel zit namelijk ook de opening naar de longen en bij een kip heb je een groter gevaar op vocht dat de longen inloopt, dan bij ons. Een kip heeft sowieso veel gevoeligere longen dus daar moet je echt voorzichtig mee zijn.

Maar waar het op neerkomt is dat je moet zorgen dat je de kop lager hebt hangen dan de krop, en in die houding de krop masseren naar de kop toe, zodat het vocht naar buiten kan. Blijft het terugkomen dan is een medicijn tegen schimmelinfectie nodig via de dierenarts.

Kijk voor een voorbeeld maar eens naar deze link (waar overigens bijstaat dat het om een impacted crop (= harde krop) gaat, maar het lijkt mij meer een sour crop (= zure krop)) Niet iets om te bekijken als je net aan je ontbijtje zit trouwens!

Dus dat was het weer, de kippentip van deze week. Het laat maar weer zien dat het altijd de moeite loont om je kippen in de gaten te houden. Veel aandoeningen zijn makkelijker te behandelen als je er op tijd bij bent! Al is voorkomen natuurlijk nog altijd het allerbeste. Fops voelt zich inmiddels weer helemaal kip-lekker! Pfoe!