C: Moestuin deel 6: Het maken van de bedden

Een stapsgewijze opsomming over het opzetten van een ecologische moestuin op zandgrond.
Vandaag deel 6:

Het maken van de bedden:

Het voordeel van met verschillende bedden werken is dat je een wisselteelt kunt toepassen waarbij je elk bed kunt voorbereiden op de specifieke eisen van de gewassen die erin komen te staan. 

En in de meest simpele (én goedkope) vorm is een bed niets anders dan een afgebakend stuk grond met genoeg ruimte aan de zijkanten om er van verschillende zijden bij te kunnen. (Het bed zelf is niet bedoeld om op te lopen zodat daar de grond ongestoord en luchtig kan blijven.) In de regel is de breedte van een bed daarom niet veel breder dan 1.20 meter. De lengte is afhankelijk van de ruimte die je beschikbaar hebt en makkelijk vindt. Ingewikkelder hoeft het eigenlijk niet te zijn. Hoewel je met het verhogen van de bedden wel wat voordelen kunt behalen.

Verhoogde bedden:

Een paar van die voordelen zijn bijvoorbeeld dat je door het verhogen van de bedden plaatselijk sneller wat warmere grond krijgt en dat zorgt ervoor dat zaden sneller ontkiemen en planten sneller groeien.

Maak je het bed daarbij ook nog een beetje bol dan heb je meteen een betere afwatering voor de regen zodat de grond niet te lang nat blijft bij erge regenval.

En hoe hoger het bed, hoe minder je hoeft te bukken, wat ook wel handig kan zijn.  

Maar voordelen kunnen tevens ook nadelen zijn. Bij aanhoudende droogte en warme temperaturen zal een verhoogd bed sneller uitdrogen waardoor je vaker water zal moeten geven. En wil je wat hoger dan alleen de grond uit de zijpaden erbovenop, dan zul je al gauw voor een omheind bed moeten zorgen zodat de aarde op haar plaats blijft liggen. Dat vraagt dus om meer materiaal, aarde en wellicht geld.

Toch kies ik voor mijn moestuin voor de verhoogde bedden. In mijn overweging hebben we in Nederland namelijk meer last van regen dan van hitte. Dus alles wat de aarde wat extra graden Celcius kan geven is meegenomen. Bovendien heb ik afgelopen winter gemerkt dat de grondwaterstand in die periode hier best zompig hoog kan worden. Voor overblijvende groenten en planten niet zo best. Ook ben ik van mening dat je door middel van mulch heel wat verdamping kunt voorkomen in de warmere periode van het seizoen. Verder was mijn ervaring met de verhoogde bakken in mijn kleine achtertuintje (Makkelijke Moestuin-principe) best positief. En eerlijk gezegd vind ik het ook wat mooier staan, maar dat is natuurlijk een kwestie van smaak.

Welk materiaal?

Eigenlijk is daar geen regel voor. Mits het geen schadelijke stoffen lekt naar de plantenwortels. (Denk aan bewerkt hout.)

Steen, hout, metaal en kunststof zijn mogelijkheden. Soms kan gemak in verwerking de doorslag geven, of wat je net voorhanden hebt, of hoeveel geld je er voor over hebt.

Ik kies in mijn moestuin voor hout. In mijn achtertuintje had ik destijds ook houten bakken gemaakt (van oude steigerplanken die ik van bouwvakkers op de hoek had gekregen in ruil voor een taartje) maar na drie jaar begonnen die toch wel een beetje te vermolmen. Op zoek naar een duurzamer alternatief kwam ik nu uit op Douglashout. Dat bevat veel harsen waardoor het beter geconserveerd is. Het is een stuk minder duur en ruimer voorhanden dan hardhout én het komt van Nederlandse bomen, dus heeft het geen mondiale kilometers af hoeven te leggen om hier te komen. Stukken beter voor de ecologische voetafdruk! Ik koos voor dikke planken van 22 mm. Die dikte zou toch wel zo'n 10 jaar mee moeten gaan.

Eventjes getwijfeld of ik ze nog zou behandelen met ecologische verf /beits, maar hoewel dat wel de levensduur zou verlengen was het financieel en praktisch niet zo veel gunstiger in verhouding. Ik ga dus uit van de kale plank.

De planken waren 4 meter lang en 20 cm hoog met een dikte van 22 mm. In de zagerij heb ik van elke plank 1 meter af laten zagen zodat ik bakken kon maken van 1x3 meter. Dat leek me groot genoeg per bed.

Op de hoekpunten en in het midden vastgezet met piketpaaltjes voor de stevigheid. Gedeeltelijk thuis al voorgeboord en de piketpaaltjes vastgeschroefd want op de moestuin hebben we namelijk geen stroom en moet alles met een accuboormachine. Nu is het Douglashout niet zo hard, maar die piketpaaltjes wel. Daar komt een accuboortje niet doorheen zonder voorboren. Hier liggen ze nog op hun kop na de eerste dag werk.

De tweede dag was een stukje zwaarder. Voornamelijk omdat we met z'n tweeën de hele tijd moesten werken in de vroeg Maartse koude regen. Vooral het humeur van m'n man had daaronder te lijden. Gelukkig had ik de grondboor van Mirjam kunnen lenen en een extra vuisthamer van m'n moestuinbuurman, dat bespoedigde de zaak. Maar dan nog.. met passen en meten wordt de meeste tijd versleten en het werd er niet droger op. Het zijn grote bakken om waterpas en in het gareel te krijgen. Vooral omdat de grond in de moestuin nu ook niet bepaald geëgaliseerd was. Dat moest dus ook nog gebeuren waarbij ik de overgebleven grond zoveel mogelijk heb verdeeld over de bakken. Tussen de bakken zit ongeveer 45 cm. doorgang.

Totaal verkleumd kwam ik als laatste thuis van de tuin. Deze jas is normaal gesproken zwart! Het natte zand zat werkelijk o-ve-ral! Meteen onder de douche en met een kruikje en een kat op de bank om bij te komen.

Een paar weken later heb ik nog korte pvc buisjes gemonteerd aan de binnenzijde van enkele bakken. Een ideetje dat ik op Pinterest had opgedaan. Het handige daarvan is dat je heel makkelijk en snel een systeem op kan bouwen wat voor steun of bescherming kan zorgen voor je gewassen, zoals hier voor de tuinbonen, die als ze nog klein zijn erg lekker worden gevonden door de vogels.

En hoewel in het begin de hele moestuin nog uit bakken leek te bestaan, komen gaandeweg de gewassen op en zal het groen steeds meer de overhand krijgen. Ik ben nog steeds niet helemaal klaar met de basis van de tuin, vooral het mulchen van de paden moet nog gebeuren.. maar wanneer ben je nou eigenlijk wel écht klaar met een moestuin? Nooit toch?

Volgende keer het laatste deel: Van zandgrond naar vruchtbare grond.