C: Groene Poets, de middelen

De Grote Groene Zomer Poets is hier nog steeds aan de gang. Niet continu hoor, hou op, er is gelukkig ook tijd om op vakantie te gaan en de boel thuis even helemaal te vergeten. Maar de uitvoering wordt bij thuiskomst wel weer gewoon opgepakt. Kleine en grotere klussen wisselen elkaar in meer of mindere mate af, met ook ruimte voor een hele hoop vrije tijd. Het bevalt me wel, deze Zomer poets. Vooral nu ik al een groot deel gedaan heb.

Tijd om eens wat zinnigs te schrijven over de Groene Poetsmiddelen die ik gebruik, want je hoeft maar een willekeurige supermarkt binnen te lopen richting de rij met schoonmaakmiddelen en je ziet een heel scala aan producten in de meest geurige kleurige samenstellingen je opdringerig tegemoet stralen. Voor elk afzonderlijk klusje is er wel een eigen middeltje met de meest veelbelovende slogans. Je kunt niet zeggen dat ze daar niet hun best doen om je te verleiden zelf eens flink aan de poets te gaan, maar dan wel met hùn onmisbare producten natuurlijk.

Toch kun je, staande in zo'n rij, beter eens naar de producten kijken die helemaal op het onderste schap staan, het minst in het zicht. Daar vind je meestal de simpelste en goedkoopste schoonmaakmiddelen. En daartussen ook de groenste. (Óf je gaat naar een natuurvoedingswinkel of eko-supermarkt uiteraard.)

Waarom groen?

Waaróm je nou beter die groenere producten kunt gebruiken heeft meerdere redenen. Ze zitten meestal niet in de meest aantrekkelijke flessen, nee. En ze beloven ook geen geurende bloemenweides of tropical nights, maar dat neemt niet weg dat ze gewoon doen wat ze behoren te doen: Goed schoonmaken. Trouwens...juist die afwezigheid van extra synthetische geur- en kleurstoffen of een chemische basis maakt het ook nog eens een stuk gezonder voor je. Grofweg kun je dat met je boerenverstand ook wel bedenken toch; Als het beter is voor het milieu is het ook beter voor jou, qua inademen of met je huid in contact laten komen. Bovendien zijn deze groene producten vaak ook een stuk economischer in gebruik, ook mooi meegenomen.

De magische drie.

In alle eenvoud zijn er 3 soorten die 99% van al het schoonmaakwerk voor hun rekening kunnen nemen, namelijk:

azijn
soda
zeep

- Azijn: In dit geval witte azijn en/of schoonmaakazijn want er zijn veel verschillende soorten. Schoonmaakazijn is iets zuurder dan witte azijn en daardoor sterker maar ook geurender. Ga je het verdunnen met water dan heb je van schoonmaakazijn dus minder nodig. Gebruik je het onverdund dan is schoonmaakazijn krachtiger.

Azijn is een 100% natuurproduct, simpel gezegd ontstaat consumptieazijn via een fermentatieproces uit fruitsuikers waardoor m.b.v. gisten en bacteriën uiteindelijk azijnzuur ontstaat. Meer lezen over dat proces of het zelf maken van (consumeerbare) fruitazijn.. klik hier en hier.

Azijn is dus zuur, met een lage Ph-waarde (+/- tussen de 3 en 2). Dat betekent dat het uitermate geschikt is voor het schoonmaken van alkalische viezigheid (met een hoge Ph). Voorbeelden daarvan zijn kalk en zeepresten. Het werkt daarnaast deodoriserend en tot vrij hoge graad ontsmettend. Wat azijn níet kan is vet oplossen. (Denk maar aan een dressing, olie en azijn stoten elkaar af.)
Om de zure geur wat aangenamer te maken kun je er wat etherische citroenolie doorheen doen, maar vaak verdwijnt de zure lucht al zodra het opdroogt.

Veelgebruikte toepassingen voor Azijn:
- Oppervlaktes waar eten wordt bereid of opgeslagen (aanrecht, koelkast, voorraadkast), alsook de veel aangeraakte besmettelijke plekken (deurklinken, lichtknopjes, wc bril, trapleuning) kun je ontsmetten door azijn in een plantenspuit te doen en op de plek te sprayen, of met een in azijn gedrenkt doekje te wrijven. Even in laten trekken en met een schoon doekje afnemen. Azijn maakt niet 100% steriel maar je hoeft dan ook niet in een operatiekamer te leven, toch? Een flinke hap microbes leggen door azijn echt wel het loodje.
-Om tegeltjes mooi glanzend te krijgen spray je ze even in met azijn of een azijnoplossing en neem het daarna met schoon water af.
-In de badkamer of andere plekken waar je flink kalkaanslag van water aangekoekt hebt gekregen helpt het om een sterke azijn te gebruiken en wat langer te laten intrekken. Door bijvoorbeeld een doekje/keukenpapiertje gedrenkt in azijn rond een kraan of putje te leggen en een uurtje te wachten lost het vaak heel makkelijk op. Is de aanslag minder hardnekkig dan hoeft het niet zo lang.
-Als laatste spoelwater in de wasmachine werkt azijn als een wasverzachter, gewoon een scheutje in het compartimentje van de wasverzachter gieten. Je kunt hier eventueel een paar druppeltjes etherische olie bij toevoegen voor een lekkere geur.
-Ook heel handig voor het ontroesten van gereedschap (zie hier)

-Soda: Onder soda vallen eigenlijk 2 verschillende soorten, namelijk washing soda en baking soda. Erg verwarrend, ik weet het. Ik heb er eerder een blog over geschreven dat het verschil heel uitgebreid uitlegt, zie hier.
In het kort: Washing soda is wat wij kennen als gewoon huishoudsoda, in elke supermarkt te vinden, vaak in een rechthoekig plastic zakje op het onderste schap. Baking soda of baksoda staat ook bekend als zuiveringszout en is o.a. een onderdeel van bakpoeder. Je vind het het makkelijkste in de toko of in sommige supermarkten (vaak bij de bakspullen en vaak in kleinere verpakking als een kartonnen doosje of buisje).

Huishoudsoda is een echte vet en geurvreter én het ontsmet en verzacht. Het is in tegenstelling tot azijn juist erg alkalisch (+/- Ph 11). Het heet in het Engels Washing soda omdat er veel toepassingen zijn voor juist wassen en textiel. Maar ook de meer vieze vettigheid pakt het goed aan. Let wel op, soda laat aluminium zwart uitslaan.

Baksoda is iets minder alkalisch en dus wat zachter. Het grootste verschil met huishoudsoda is dat je met baksoda heel makkelijk een wat schurende pasta kunt maken door er een heel klein beetje water of afwasmiddel aan toe te voegen, dat werkt heel goed omdat het net wat lastiger oplost in water dan huishoudsoda en vaak net iets fijner van korrel is.
Verder ontstaat bij baksoda een soort bruisende reactie als je het besproeit met een zuur (azijn).


Veelgebruikte toepassingen:
Huishoudsoda:
-Is iets erg vet, zoals lang niet schoongemaakte onderkanten van hangende keukenkastjes of eigenlijk alles in de buurt van het fornuis dan gebruik ik vaak pure huishoudsoda op een vochtig schuursponsje en maar een klein beetje toegevoegd water, het schoon krijgen gaat dan een stuk sneller. Voor regelmatiger schoonmaken daar is een soda-oplossing in heet water afdoende.
-Eens per maand het gootsteenputje schoonmaken door een flinke schep huishoudsoda gevolgd door een plens kokend water erover te gieten werkt als een tierelier. Hetzelfde bij de wasmachine, een eetlepel of 3 soda in de lege trommel en een kort heet programma eroverheen maakt alles goed schoon.
-Aangekoekte pannen? Een paar scheppen huishoudsoda, heet water en op het vuur een poos laten borrelen. Soms duurt het heel lang maar het komt goed, zoals hier. Doe dit alleen niet bij aluminium pannen.
-Zelf wasmiddel maken? Kijk hier voor m'n recept.
-Oppervlakkige wondjes kun je weken in huishoudsoda, het ontsmet en maakt de huid zacht. (Menig honden- én kippenpoot heeft hier al in een sodabadje gestaan.)

Baksoda:
-Voor alles waar ik normaal gesproken schuurmiddel zou gebruiken, maak je een papje van wat baksoda met een klein beetje water of desnoods een paar druppeltjes afwasmiddel, en daarbij een schuursponsje of tandenborstel. Dus de gootsteen, het fornuis, de aangekoekte tegeltjes achter het fornuis, putjes, voegen, vette vingers bij deuren of handgrepen enz. enz. Nat papperig zuiveringszout moet wel meerdere malen met schoon water afgeveegd worden anders blijft er een waasje achter.
-Het vloerkleed krijgt af en toe een opfrisser door er droog baksoda overheen te poederen, vaak strooi ik er dan ook nog wat gedroogde lavendelbloemen bij. Nachtje laten intrekken en de volgende dag opzuigen en weg suffe luchtjes. Helpt ook op de stoffen bekleding van bankstel of auto trouwens, of zweetschoenen.
-Ruikt de koelkast om een of andere mysterieuze reden (vis, stinkkaas?) bakje met zuiveringszout erin helpt dat tijdelijke ongemak te overbruggen.
-Splinters verwijderen schijnt makkelijk te gaan als je er eerst een poosje een baksoda-papje op laat intrekken. Ik spreek hier niet uit eigen ervaring maar ze zeggen dat de splinter er dan vanzelf uitkomt!

-Zeep: Meer specifiek groene zeep óf een zelfgemaakte vloeibare vorm van zachte plantaardige zeep (zoals castille of marseille zeep.) Van groene zeep heb je in de supermarkt twee variëteiten, de wat dikke lobbige geleivorm in een plastic kuipje of de vloeibare vorm in een fles. Wederom vaak op het onderste schap. Van die geleivorm kun je trouwens zelf ook een vloeibaarder vorm maken door een flinke klodder geleizeep in een lege flesvorm te duwen, voor 3/4 af te vullen met heet water en dan flink te schudden. Even wachten tot de schuim wegtrekt en klaar, dat gebruikt wat makkelijker dan de geleizeep opkloppen. Een groene zeep-sopje schuimt niet erg en niet erg lang na opkloppen. Vrees niet, ook zonder schuimlaagje werkt het prima als allesreiniger en vetoplosser.

Veelgebruikte toepassingen voor groene zeep:
-Mijn go-to allesreiniger. Ik neem er meubels nat mee af, ik dweil er de gangvloer mee, noem maar op. Het meest gebruikte product uit m'n schoonmaakkastje.
-Ik heb een eettafel van kaal hout die ik af en toe inzeep met amper aangelengde vloeibare groene zeep om het te beschermen. Goed uitsmeren, in laten trekken en licht weer afnemen met schoon water.
-Vetvlekken op kleding of vieze kragen door huidtalg smeer ik in met en beetje groene zeep voor het in de wasmachine gaat. Dat zorgt voor net wat meer lokale schoonmaak.

Of toch meer?

Ik zou liegen als ik zou zeggen dat dit m'n enige schoonmaakmiddelen zijn. Afwasmiddel en WC-reiniger koop ik bijvoorbeeld als afzonderlijke schoonmaakmiddelen (wel altijd van een ecologisch merk). Het afwasmiddel omdat ik niet een beter werkend alternatief heb, en de WC-reiniger omdat ik dat specifieke ecologische merk erg lekker vind ruiken en schoonmaken.
Ook heb ik wat flesjes etherische olie staan om soms de geur wat te kunnen bepalen. Maar grotendeels komt het hier toch wel een beetje op neer. Of nee, voor m'n massief houten eikenvloer heb ik nog steeds een dweilmiddel van de fabrikant, want dat zou de hardwaxlaag beter onderhouden. Misschien is dat onzin maar daar heb ik me nog nooit in verdiept.

Andere tips:
-Voor het schoonmaken van het kachelruitje gebruik ik wat kachel-as met een paar druppeltjes water en het zachte gedeelte van een schuursponsje. Worden ze weer mooi helder van.
-De ramen was ik met alleen water en een prop oude kranten na. (Een goede trekker scheelt veel.)
-Bestofte spiegels en glaswerk wrijf ik op met een droog speciaal geweven glasdoekje.
-Viezere spiegels (zoals die op de badkamer) spuit ik in met een mengsel van water met azijn (1:1 of in de buurt daarvan) en een klein kneepje afwasmiddel. Keukenpapiertje erover en klaar.
-Rvs wordt glanzend met olie. (Olijfolie, zonnebloemolie.. of net wat je hebt staan) Ook weer op een keukenpapiertje en uitwrijven.
-Beddengoed was ik met wasnoten op 60 graden om contactallergie te voorkomen. Ik strijk het terwijl ik er wat etherische olie van lavendel op spuit vermengd met water. De strijkbout desinfecteert het beddengoed nog meer. Kussens gaan af en toe een nachtje in een vuilniszak in de vriezer.
-Een hele vieze oven maak je schoon door eerst een bakje water met citroensap een uurtje in de hete oven te laten stomen en handwarm af te doen met een doekje. Alle viezigheid die daar nog niet mee wegkomt smeer ik in met een papje van huishoudsoda of baksoda, afhankelijk van hoe vies. Huishoudsoda laat je een dag opdrogen en schraap je daarna met een houten lepel zoveel mogelijk van de wanden voor je er met een natte doek overheen gaat. Maar de laatste tijd gebruik ik vooral baksoda. Als dat vanuit een papje is gedroogd spuit ik het in met een beetje azijn zodat het gaat bruisen en schuur ik het licht op met een schuursponsje. Daarna afspoelen.
-Snijplanken heb ik alleen van hout. Ik maak ze schoon door ze te bestrooien met grof zout en dan draaiend in te smeren met de binnenkant van een citroen. Zo laat ik het een poosje drogen in de zon buiten. Het zout, het citroenzuur en het uv-licht desinfecteert. Naspoelen met heet water en aan de lucht laten drogen.

Voor nu zijn dat zo'n beetje de tips die me te binnen schieten qua schoonmaken. Behalve misschien nog dat ik sinds dit jaar ben overgestapt op schoonmaakdoekjes van de eko-winkel. Die bevatten geen microplastics en zijn 100% composteerbaar. Toch weer nét wat groener en ze zijn veel absorberender dan die gele uit de gewone supermarkt.

Hebben jullie nog tips of aanvullingen?