C: Herfst-Moestuin

Ondanks het prachtige weer in deze tijd van het jaar, is het ontegenzeggelijk herfst aan het worden. Ik merk het ook in de moestuin. Er is veel te oogsten en te verwerken maar zo zoetjes aan merk je dat de kracht van de planten wat begint af te nemen. Tijd voor het 5e rondje van dit jaar door de moestuin!

Links en rechts van het centrale middenpad liggen de twee tuindelen. Links met de klassieke rotatiebakken (waarvan de bakken van de aardbeien, blad-, peul-en koolgewassen nog beplant staan.. en er bij de aardappelen alleen onder de grond nog iets te vinden is.) Rechts het hügelbed, de kruidentuin enz.
We zullen er even langslopen.

Het hügelbed (klik hier voor link) is inmiddels een maand oud. Ik heb het ingeplant met phacelia en rode klaver als groenbemester voor de winter, bedekt met stro en overspannen met gaas. En het pad rondom van houtsnippers voorzien. Achterin, aan de kopse kant is een stukje grond nog kaal. Daar ga ik een groot insectenhotel bouwen... (Wanneer is nog onduidelijk. Dit jaar nog, of toch pas volgend seizoen..?)
Oh, en als je door de spijlen van m'n nieuwe hekje kijkt zie je dat we op het openbare pad tegels hebben gekregen!! Zo fijn want daar is het in de winter en voorjaar altijd zo'n modderboel!

De kruidentuin doet het ook goed, al is de middelste bak vooral nog met extra groenten beplant. (Palmkool, broccoli en rode boerenkool, en nog wat pompoenen en zonnebloemen.) Voor de rest is het vooral kruiden en een beetje bloemen. (Kamille, oregano, munt, komkommerkruid, majoraan, dragon, rozemarijn, afrikaantjes, goudsbloem, rode zonnehoed, zomeralsem, russische dragon, engelwortel, wilde venkel, lavendel, tijm, rucola, oost-ondische kers.) In de winter ga ik er ook nog de grote mierikswortel naartoe verhuizen die nu nog in m'n eigen achtertuin staat. De meeste van die kruiden gebruik ik trouwens ook (vooral) voor de kippen.
En die tuinstoel die ertussen staat...daar zit ik dus nooit!! Blijf altijd bezig en heb geen rust om lekker te gaan zitten. Misschien in het najaar?

Zijaanzicht van de kruidentuin. Met vooraan nog wat van de rotatiebakken. Zie dat ik ook nog bieten heb staan trouwens. Eigenlijk veel te groot gegroeid, maar nog prima voor de beestjes thuis.

Meteen achter de kruidentuin zijn de compostbakken en het stuk grond waar de pompoenen en maïs stonden. Die heb ik twee weken geleden al geoogst en liggen al thuis in de opslag. Dit kale stuk wordt volgende maand gedeeltelijk ingezaaid met de knofloken. En ik wil er deze winter grote gaasconstructies plaatsen voor het maken van bladcompost. Dan is de grond tenminste ook bedekt daar.
Achterin heb ik de bladspinazie ook al weggehaald. Die stond op het punt om in zaad te schieten en ik wilde voorkomen dat ik volgend jaar o-ve-ral nieuwe plantjes krijg. Heb nog zaad genoeg! Alleen de tomatillo's staan.. of, ehum..liggen nog. Ben vergeten ze op te binden...  En helmaal achter in de hoek staan de aardperen. Die kan ik vanaf oktober in fasen gaan opgraven en eten. Genoeg voor een hele winter lang!

De composthopen doen het ook heel goed. Ik blijf ze voeden en ze blijven inslinken. Heb ze al een keer gekeerd, maar vaker steek ik gewoon de riek erin en haal die een stukje omhoog. Op die manier komt er ook lucht in en check dan meteen of het te nat/droog is binnenin de hoop. Het is zaak om vaak af te wisselen, bruin materiaal (zoals verhoute stelen, verdord blad, houtsnippers, papier/karton) met groen materiaal (vers groen van de moestuin). Al het pompoenblad kwam twee weken terug nog als grote hoop ver boven de bakken uit, nu is er alweer ruimte voor nieuw materiaal.
In de winter ga ik de bakken wel gedeeltelijk afdekken door er planken op te leggen. Zodat er niet teveel regenwater in blijft vallen waardoor veel voedingsstoffen kunnen weglekken.

Helemaal links de houten stellage die ik had gemaakt voor de kapucijners. M'n misser dit jaar. Ik had ze eerder moeten afdekken want nu hadden de vogels alles al op voor er echt wat aan kon groeien. Heb er daarna nog gauw wat zonnebloemen neergezet die nu op het punt van openen staan. Ach ja, er is altijd volgend jaar weer!

In het linkergedeelte nog wat groen in de bakken. Wat bieten dus, de laatste courgette-plant, spinazie, andijvie, prei, raapstelen, late mei-raapjes, rode spruitjes en paarse spruit-brocolli. Gedeeltelijk onder netten tegen de vogels en insecten. In één broccoliplant had ik een rupsjesplaag, dat was een kwestie van eenmalig handmatig wegvangen en het was opgelost. (Rupsjes naar de kippen, allemaal blij.) En helemaal achterin zie je de grote fijnmazige pluimen van de groene aspergeplanten. Vanaf volgend seizoen mag ik daar onbeperkt van gaan oogsten want dan zijn ze in hun 4e groei-jaar en zijn ze ein-de-lijk sterk genoeg. Soms is een moestuin erg veel geduld hebben!

Achter de asperges staan de palmkolen (waar de kippen al weken van smullen!) en de herfstframbozen. Daar heb ik nog een houten constructie voor getimmerd zodat de planten mooi aangebonden konden worden, in twee rijen. In het voorjaar had ik al die frambozenplanten opgegraven en opnieuw in opgeschoonde grond herplant. Ze hebben het fantastisch gedaan en ze hebben (haast) geen akkerwinde meer tussen hun takken groeien. Maar ik ben toch nog niet helemaal klaar met ze. Dit jaar had ik namelijk naast de rode ook een paar gele herfstframbozen geplant en die gele zijn echt vele malen lekkerder!! Véél zoeter. Dus de komende jaren ga ik steeds wat uitlopers van de gele framboos nemen en zo langzamerhand de rode grotendeels vervangen. Het blijven sowieso fantastische struiken voor in een moestuin. Omdat frambozen in de supermarkt zo duur zijn maar ook omdat de vogels er vanaf blijven. Geen gedoe met netten enzo.

Even een stapje opzij, naar de andere kant van de asperges. Zo kun je namelijk ook de kas weer zien. Helemaal weer schoongewassen. Tenminste, van de buitenkant dan want binnenin staan nog teveel planten. De schilderingen met kalkverf (zie hier) zijn er weer afgeschrobd want hun functie is voorbij. Het herfstzonnetje is zwakker en minder fel, dus er mag weer onbeperkt licht binnenvallen.

Dat gaat beter door lekker schone ramen. Zo kunnen de tomaten en aubergines nog goed afrijpen.

Want de kas hangt daar nog redelijk vol mee. De meeste mensen hebben hun tomaten al geruimd, maar ik plukte vorig jaar nog tot half november verse tomaten van de plant!! Zolang ik geen ziekte zie laat ik ze zo lang mogelijk staan. Ze zijn ook zo zoet! Daar wil ik zo lang mogelijk van genieten want daar kan geen supermarkt-tomaat tegenop!

En ook de aubergines mogen van mij volgend jaar terugkomen. Wat hebben die veel vruchten gegeven. Even was ik bang geweest dat ze het niet goed zouden doen want de bladeren werden geel en de bloempjes vielen af voordat ze vrucht konden geven, maar dat bleek een kwestie van voedingstekorten. Even bij-gieren en het probleem was verholpen. Idem met de rode paprika trouwens, die kwam heel laat op gang, maar toen ging ie ook echt los! De kas heeft het dus weer perfect gedaan dit jaar!!

Nou, en als afsluiter nu toch maar weer eens een foto van het aller-achterste stuk van de tuin. De schaamteloze wildernis. Ik kom daar al 2 jaar niet aan toe al heb ik er wel grootse plannen voor. In ieder geval wil ik een klein schuurtje gaan timmeren voor het gereedschap en het oppotten. En uiteraard een vijvertje met salamanders en kikkers (met een herpetoloog als man kan dat niet missen natuurlijk) En die arme vlieren en bottelrozen van me moeten daar ook snel voet in vrije aarde krijgen. De druif gaat eruit en de appelbomen moeten worden vervangen. Het is een hels karwij door al die zevenbladwortels die er groeien, wat begrijpelijkerwijs dus veel te makkelijk uitgesteld wordt. Ach ja.. wat zei ik ook alweer?
Er is altijd volgend jaar nog!

C: Smeerwortel

Mijn moestuin komt steeds iets meer in de buurt van het oorspronkelijke plan wat ik ervoor had. En nu het voorste stuk aan de rechterkant bijna klaar is (met een hügelbed en een natuurlijk hekje) kan ik eindelijk ook beginnen aan de vaste beplanting wat ik voor dat stuk gereserveerd had. En wel met smeerwortel (Symphytum officinale). Het is eigenlijk een plant die in geen enkele natuurlijke moestuin mag ontbreken want het is zo ontzettend waardevol en veelzijdig. Niet alleen voor je tuin zelf (in de vorm van voeding, compostering, mulching, bijenplant), maar ook voor jezelf. Smeerwortel kun je heel goed verwerken in crèmes, zalven en kompressen want het helpt bij allerlei huidproblemen. En het is een hele sterke plant ook nog.
Ik zal hier beschrijven hoe je de smeerwortel makkelijk kunt stekken, waar je op moet letten bij het uitplanten en hoe je het kunt gebruiken om je tuin te voeden. Maar ook hoe je er een geïnfuseerde olie van kunt maken om verder te verwerken in huidproducten.

Het stekken van Smeerwortel:

Ik heb al jaren een smeerwortelplant in m'n voortuin staan, ooit gestekt van een volwassen plant die ik aan de slootkant vond. Het bloeit met roomwitte bloemetjes. Maar vorig jaar zag ik er in het dorp van m'n ouders een aantal staan die heel mooi diep paars waren. Vind ik persoonlijk veel mooier, dus die wilde ik graag voor m'n moestuin hebben. (Mocht je ze zelf ook uit het wild gaan halen, je vind smeerwortel vaak aan slootkanten of op vochtige stukken, in Nederland komen ze heel algemeen voor. Ze bloeien overigens ook in het roze.)

Ben teruggegaan met een schep en heb geprobeerd om de plant met een flink stuk wortels op te graven. Je krijgt nooit alle wortels eruit want smeerwortelplanten wortelen heel diep en ze breken gauw. (Je hoeft dan ook niet bang te zijn dat je de moederplant daar ter plekke uitroeit want die zal zonder problemen weer terug uitgroeien.)

Snij de wortels vervolgens in kleinere stukjes van een paar centimeter en bedek ze met wat aarde. Ik heb de ervaring dat het verder niet zoveel uitmaakt wat je doet. Verticaal of horizontaal in de grond, wat dieper of oppervlakkiger, stekgrond of bemeste grond. Wel zorgen dat de grond niet al te erg uitdroogt maar licht vochtig blijft.

En dan zullen de stukjes wortel vanzelf gaan uitlopen met wat groen. Op dat moment kun je ze gaan overzetten naar hun vaste plek.

Hoewel ze bij mij een ruim jaar in redelijk armoedige omstandigheden in een potje hebben gestaan. Soms helemaal uitgedroogd, weinig ruimte, weinig voeding. Een behoorlijk triest gezicht eigenlijk.

Maar doodgaan? Ho maar...zoals je ziet hebben ze zich inmiddels uitstekend hersteld. Het zijn echt hele sterke planten. Ik wilde ze per se helemaal aan de voorkant van de tuin want dat is buiten het seizoen het natste punt. En daar houden ze wel van.

Eigenschappen en toepassingen van Smeerwortel in de tuin:

De smeerwortelplant heeft een aantal voordelen. Een van de eigenschappen zijn de lange penwortels die de plant aanmaakt. Daardoor is het in staat om voedingsstoffen van veel dieper uit de grond omhoog te halen. Voedingsstoffen waar andere planten niet goed bij kunnen. Ik weet niet of het een officiële term is maar ik heb wel eens horen zeggen dat het vanwege die eigenschappen een 'mijnplant' wordt genoemd. Smeerwortel is daardoor zeer hoog in proteïne, mineralen en sporenelementen (vooral kalium en fosfor)

Die voedingsstoffen worden vervolgens opgeslagen in de bladeren en die kun je dus op hun beurt oogsten om andere planten mee te voeden.

Je kunt dat op verschillende manieren doen:

• Het maken van gier. Dat doe je op dezelfde manier als dat je ook brandnetelgier maakt. Namelijk door de bladeren een paar weken in water te laten rotten, daarna te zeven en te verdunnen (1:10) met gietwater. Gier is makkelijk en snel opneembaar voor planten dus het is altijd slim om er een voorraadje van te hebben staan zodat je meteen kunt bijvoeden als je ziet dat je planten dat nodig hebben.
• Het verwerken in de composthoop. Als je een eigen composthoop of silo hebt dan is het de moeite waard om daar ook wat smeerwortelbladeren aan toe te voegen. Die verrijken met hun voedingsstoffen niet alleen de composthoop, ze zorgen er ook nog eens voor dat de compostering sneller verloopt.
• Het blad als mulch. Je kunt de bladeren in hun geheel onder een plant leggen (bijvoorbeeld onder tomaten). Daardoor zal de grond minder snel uitdrogen en onkruid minder snel opkomen, en als het blad wegrot komen de voedingsstoffen vrij voor de grond. 

Een ander voordeel is dat de plant zo sterk is dat je wel drie keer in het jaar de bladeren kunt oogsten. In het najaar sterven de bladeren af maar de plant is verder winterhard dus in het voorjaar komt ie weer gewoon omhoog.

Elk voordeel heb z'n nadeel:

Toch een woord van waarschuwing, want in deze voordelen zit ook een nadeel. Namelijk dat de plant moeilijk weg te krijgen is als het op een plek staat waar je hem niet wil. Elk stukje wortel wat achterblijft in de grond zal namelijk weer opnieuw uitgroeien tot plant.. en aangezien die wortels zo diep gaan...

Denk dus goed na over de plek waar je hem hebben wil. Bij mij was dat de reden waarom ie dus ruim een jaar zielig in een potje heeft gestaan. Eerder was de beoogde plek nog niet vrij en ik wilde het niet zolang "even" op een ander plekje in de volle grond zetten. Bang dat ik 'm daar dan nooit meer weg zou krijgen. 

Vanwege dit gegeven kun je ervoor kiezen om het alleen in het wild te oogsten, als je een goed (niet-verontreinigd) plekje weet waar ze groeien.

Traditioneel wordt smeerwortel trouwens ook vaak onder fruitbomen gezet. Ik heb er in de achtertuin sinds dit voorjaar een onder de appelboom staan. Midden in de kippenren waardoor de kippen de plant met vlagen helemaal opvreten. Wat geen probleem is overigens. De plant herstelt zich elke keer en de kippen hebben er een gezond proteïnerijk hapje aan.

Smeerwortel voor je huid:

De term smeerwortel is soms misleidend, omdat je er vanuit kunt gaan dat het alleen om de wortel van de plant gaat. Voor het gebruik van smeerwortel in huidproducten kun je echter zowel de bladeren als de wortel gebruiken. 

De reden dat smeerwortel zo vaak wordt gebruikt in huidverzorging is omdat het eigenschappen heeft die wondhelend, verzachtend, bloedstelpend en ontstekingswerend zijn. Maar daarnaast kan het ook beschadigd bindweefsel en kraakbeen herstellen en bevordert het de heling van botbreuken* 

Denk dus aan schaafwonden, brandwonden, kloven, acne, insectenbeten, eczeem, droge huid enz. Maar ook aan kneuzingen, verzwikkingen, blauwe plekken, blessures etc.

Kompressen

Voor kompressen kun je wat wortel raspen of wat blad tot moes slaan en dat (eventueel aangemaakt met wat water zodat het wat papperiger wordt) rechtstreeks op de huid zwachtelen en een paar uur laten zitten. Eventueel eerst wat (olijf)olie op de huid smeren als die overgevoelig is.

(Dit had Mirjam goed kunnen gebruiken toen ze deze zomer op vakantie door haar enkel ging!)

Geïnfuseerde olie (Maceraat)

Makkelijker om te bewaren is een olie waarin smeerwortelbladeren getrokken hebben. Om dat te maken kun je zowel gedroogd blad als 'vers' blad gebruiken. Ik zet vers tussen aanhalingstekens want om schimmel tegen te gaan is het aan te raden om het vers geplukte blad 12-24 uur te laten liggen zodat het slap wordt en enigszins verwelkt, dan pas in kleinere stukjes te knippen en met olie te overgieten. (Hoe kleiner de stukjes blad, hoe beter.)

Kort gezegd zijn er twee manieren om te macereren. 

1. De snelle manier is om de blaadjes in wat vette olie (zoals bijvoorbeeld olijfolie, amandelolie, jojobaolie, zonnebloemolie) "au-bain-marie" op het fornuis te zetten en zo voor een aantal uur zachtjes warm te houden. Op die manier stimuleer je de werkzame stoffen (die oplosbaar zijn in olie) vrij te komen. Daarna de blaadjes eruit zeven en de geïnfuseerde olie (het maceraat) overgieten in een gesteriliseerd potje. Koel, donker en droog ongeveer één jaar houdbaar.
2. Een langzamere maar krachtigere manier is het zogenaamde "koud macereren". Daarbij overgiet je de gedroogde bloemblaadjes met vette olie (zoals bijvoorbeeld olijfolie, amandelolie, jojobaolie, zonnebloemolie) in een schoon potje en laat het voor ongeveer drie weken op een warm zonnig plekje trekken. Door de warmte en kracht van de zon komen de inhoudsstoffen vrij en worden opgenomen door de basisolie. Na drie-vier weken de blaadjes eruit zeven en de geïnfuseerde olie (het maceraat) overgieten in een gesteriliseerd potje. Koel, donker en droog ongeveer één jaar houdbaar.

Om van de olie vervolgens een crème of zalf te maken kun je meer informatie vinden in de eerder geschreven posts:

-Zelf crème en zalf maken: Deel 1, de achtergrond.

-Zelf crème en zalf maken: Deel 2, Crème & lotion

-Maak het zelf: Calendulazalf (Calendula-olie hier vervangen voor smeerwortelolie)

Veel plezier, hopelijk heb ik jullie een beetje warm gemaakt voor deze plant!

(*uit: Groot handboek Geneeskrachtige Planten, 5e druk.  Dr. Geert Verhelst)

C: Garden Mania

Een kleine twee weken geleden was ik jarig en kreeg van Mirjam (onder andere) een gezamenlijk bezoek aan "Garden Mania" cadeau. Dat is de stadstuin van Eindhoven, op Strijp-S. (Het is in de verte te vergelijken met de Prinzessinnengarten van Berlijn waar ik eerder over schreef hier. Maar gek genoeg was ik in die van Eindhoven nog nooit geweest, hoewel ik er toch vaak genoeg in de buurt kom.)

Afgelopen zondag was de perfecte dag om er samen naartoe te gaan want toen was het "Hallo Cultuur!"-dag in Eindhoven. De opening van het nieuwe culturele seizoen waar ook Garden Mania aan meedeed met de opening van hun zelfpluk-theetuin. Tenminste, het léék perfect, ware het niet dat Mirjam enorm verkouden en een beetje grieperig was... maar dan moet je juist even lekker buiten in het zonnetje gaan zitten, toch?!

Bij de bar van het complex kon je tegen betaling een groot leeg theeglas krijgen.

Met daarbij een plattegrond van het complex en informatie waar precies welke theekruiden groeien.

(Aah, zie je Mirjam's rode neus.. ze zag er echt heel zielig uit!)

 Wel slim om dus maar voor wat geneeskrachtige kruiden te gaan. Tijm, dropplant en salie tegen de slijm en verkoudheid; oregano voor de weerstand; citroenmelisse en munt voor de verfrissing.

En dan lekker laten trekken in heet water en rustig in het zonnetje opdrinken.

Ze hebben daar genoeg leuke plekjes om te gaan zitten.

Zelfs overdekt.

Het terrein zelf is niet zo heel groot, maar leuk genoeg om eens doorheen te wandelen als je in de buurt bent. Het ligt helemaal niet zo ver van het station vandaan en natuurlijk midden op Strijp-S.. daar is genoeg leuks te doen qua winkeltjes, cafeetjes etc. (Wat dacht je trouwens van de komende Dutch Design Week die er weer aan zit te komen in oktober bijvoorbeeld.) Maar ook vanuit Garden Mania zelf wordt er van alles georganiseerd, kijk maar eens op hun site.

Dan laat ik intussen nog wat foto's zien ter impressie. Echt wel leuk hoe je de stad eromheen als omgeving hebt. Dat maakt dit een kleine groene oase in het geheel. 

Veel beterschap Mir, ik hoop dat je je intussen alweer een stuk beter voelt!

C: Kokospasta zelf maken

Ik geef toe, dit is niet het meest alledaagse wat je in je keuken kunt klaarmaken. Maar als je een beetje in het eetgebied zit waar ik me de laatste maanden met m'n allergeen-vrije dieet in begeef, dan is het zo raar nog niet. Kokospasta is dan een ingrediënt wat je kunt inzetten in veel verschillende recepten, als gezond alternatief. Het is niet hetzelfde als kokosolie want in de pasta zitten ook alle kokosvezels nog. Wel is het licht zoet, bomvol gezonde stoffen en vetten, en werkelijk stúkken goedkoper als je het zelf maakt dan als je het zou moeten kopen. Bovendien, niet moeilijk om te maken.. al heb je wel een keukenmachine nodig.... en kokos uiteraard.

Of kokos-rasp eigenlijk. Het bekende gedroogde spul wat je in elke supermarkt kunt kopen. Maar om zeker te zijn dat het puur geproduceerd is koop ik de biologische variant. (Verse kokos is trouwens niet geschikt.)

Hou het alleen niet bij één zakje. Het maken van een pasta is alleen te doen als je ook wat massa in je machine hebt zitten. 600 gram bijvoorbeeld, zoals ik hier heb gedaan. Gebruik een S-blad voor het draaien.

Nu heeft mijn machine een redelijk sterke motor. Toch zet ik 'm niet op de hoogste stand. Net als met auto's die een berg op rijden is het naar mijn gevoel beter om het in een lagere versnelling en wat langzamer te doen. Maar misschien is dat helemaal niet nodig. Toch, ik neem liever het zekere voor het onzekere. De meeste machines zijn niet gemaakt om een lange tijd in hoge stand achter elkaar door te blijven draaien.
Een werktijd is dus ook moeilijk te geven. Echte hele sterke machines kunnen het voluit in een paar minuten. Doe je het een stuk rustiger dan kan het wel 20-30 minuten duren.
Het kan geen kwaad om tussendoor te stoppen en de machine een tijdje te laten afkoelen, mocht je het idee krijgen dat de motor te heet wordt. Op elk moment in het proces heeft het geen invloed in het maken van de pasta.

Tussendoor heb ik steeds een foto gemaakt om te laten zien wat er met de kokos gebeurt. Van fijn en droog naar steeds iets plakkeriger en vetter. Tot het uiteindelijk pasteus en 'vloeibaar' wordt. Het is trouwens slim om af en toe de zijkanten schoon te schrapen met een spatel omdat anders teveel aan de kant blijft plakken.

Zoals je op de laatste foto kunt zien is het redelijk zacht en smeerbaar. Eenmaal in een potje en afgekoeld naar kamertemperatuur zal het weer een stuk opstijven (zoals je op de foto helemaal bovenaan het bericht kunt zien.) Dit is weer omkeerbaar als je het wat opwarmt (au bain marie). Soms is het namelijk fijn als de pasta wat meer smeerbaar is en soms maakt het niet uit.

In principe is dit het. Eén ingrediënt en klaar. Maar afhankelijk van je smaak of gebruik kun je het wat oppimpen als je wil. Een snufje zout doe ik er meestal wel bij, maar als je hieronder verder leest zie je nog meer mogelijkheden.

Waar gebruik je het voor?

• Je kunt kokospasta zo eten, rechtstreeks uit de pot als een snel lekker hapje. Al moet ik bekennen dat ik het daar zelf net niet zoet genoeg voor vind. Ook als broodbeleg of als smeersel op cake/ koekje/ fruit etc. mag het van mij net wat zoeter zijn. Dat kan makkelijk door tijdens het maken, tegen het eind, wat honing/ maple syrup/ agave siroop e.d. naar smaak toe te voegen. Ook wordt er wel eens kaneelpoeder of vanille extract als smaak bijgedaan, of cacaopoeder. Net wat je zelf lekker vindt.
• Doordat het mengsel wat opstijft als het afkoelt wordt het ook vaak gebruikt als gezonder glazuur op taartjes of andere baksels zoals muffins of cupcakes. Je kunt het eventueel samen met wat fruit pureren om het zo een sterkere smaak/kleur te geven.
•  In gebak-baksels zelf kun je het gebruiken als alternatief voor boter. Schijnt.. Dat heb ik zelf nog niet uitgeprobeerd dus hou me ten goede. In ieder geval kun je het wel gebruiken als alternatief voor notenboters (zoals amandelpasta, pindakaas, cashewboter etc.) mocht je een recept noot-vrij willen maken. Het laat zich anders ook vrij makkelijk mengen met notenboters voor allerlei toepassingen.
• Gemixt door smoothies heen gaat ook heel goed. Het geeft net een lepeltje extra gezonde vetten mee. (En vet helpt bij de opname van de vitamines.)
• De combinaties met chocolade en banaan zijn bijna klassiek. Allerlei zelfgemaakte toetjes waar dat in gaat kunnen er vaak ook wat kokospasta in kwijt. Maar soms hoef je helemaal niet zo moeilijk te denken.. een stukje donkere chocola (of een schijfje banaan), een toefje kokospasta erop, misschien wat fijngehakte nootjes eroverheen en Hap!
• Ooit aan zelfgemaakt bounty's gedacht? De gezonde variant? Google maar eens want er zijn veel recepten van, maar extra lekker wordt ie met kokospasta!!
• Zelf was een van mijn favoriete hapjes altijd een opengesneden dadel, wat monchou erin en daar een cashewnoot in gestoken. Superrrrlekker. Maar zonder koemelk (en dus monchou) gaat het ook perfect als je daar kokospasta voor gebruikt.. Ah, een ontdekking!!!

Nou, er is vast nog veel meer te bedenken. Dus als je ooit in een avontuurlijke keukenbui bent dan is dit een goeie om eens uit te proberen. In het potje blijft het trouwens heel lang goed (hoeft niet eens in de koelkast) dus altijd handig om achter de hand te hebben.