C: Ode aan de biet

Ik zal het maar gelijk opbiechten: Tot een paar jaar geleden is mijn leven compleet biet-loos verlopen. Ongelogen! Mijn vader heeft daar een enorme rol in gespeeld want die lust ze ab-so-luut niet. Zacht uitgedrukt.
Dat had misschien met m'n oma's kookkunsten te maken, maar het resulteerde begin jaren '60 wel in zijn volgende historische verwoordingen, uitgesproken tegen mijn moeder rond hun verloving: "Als er óóit bietjes op tafel komen vraag ik dezelfde dag nog een scheiding aan!" Slechts half voor de grap.
Hij groeide in zijn verdere leven ook nooit over zijn weerzin heen. Van kinds af aan hebben we hem vaak horen verklaren hoe vies hij die dingen wel niet vond, met hun laffe wee-zoete smaak, waarbij hij meestal ook wat braakachtige geluiden maakte en fictieve rillingen over z'n rug liet lopen om het wat kracht bij te zetten. Wat Mirjam en ik dan weer heel grappig vonden om te zien, hoewel we natuurlijk hartstikke geïndoctrineerd werden.
Zelfs nu hij halverwege de zeventig is en al 50 jaar getrouwd, moet je bij hem nog steeds niet over bietjes beginnen. Tenminste, mits je hem niet in walging wil zien uitbreken. Het gevolg van deze 'opvoeding' was dan ook dat ik, zelfs allang uitgevlogen en zelfstandig wonend, nóóit aan bietjes ben begonnen. Ik keek wel uit, vieze dingen! En zo kropen de jaren gestaag maar biet-loos voorbij.

Tot Mirjam een paar jaar geleden opeens op een onverwacht ogenblik zomaar opbiechtte dat "bietjes best wel lekker waren". Ik keek haar vol ongeloof aan. Bietjes? Lekker? En ook, "Hoezo eet jij bietjes?" (Mirjam is altijd het voorbeeldige engelachtige ideale kind geweest, in vergelijking tot mij waarbij juist van alles tegendraads en ondeugend was. Dat nou juist zij degene was die het bieten-principe van m'n vader zou ontworstelen, hihi.)
Maar ze had wel gelijk, ontdekte ik al snel.
Bietjes zijn héérlijk.

Sorry pap.

En bietjes zijn ook zo eindeloos mooi. Dat moet ook gezegd. Ten eerste geeft een veld vol bieten de mooiste kleur groenlof die er bestaat. Bietengroen, prachtig! Maar de ware sensatie zit natuurlijk in de knol. Zo'n nostalgisch modderig, middeleeuws aandoend geval. Schoongemaakt en in de pan lijkt het alsof je een paar eeuwen terugstapt in de tijd en als boerenmeid boven het vuur in een ketel staat te roeren. Er is niets moderns aan het uiterlijk van een biet te ontdekken, daarentegen één en al weemoed naar vervlogen tijden, toen de term slowfood nog niet uitgevonden maar wél de norm was.
En dan... het moment dat je 'm doormidden snijdt en die prachtige wijnrode kleur tevoorschijn komt. Waar haalt zo'n biet die intens diepe kleur vandaan? Dat moet haast wel iets mystieks zijn. Zwaar en vol en donker. Totdat je het gaat verdunnen met iets romigs, dan komt opeens het mooiste retro-roze tevoorschijn wat maar denkbaar is, het lijkt wel toveren, alles klaart ervan op.
En de smaak... zoetig, aards. Niks niet laf en weeïg. Zowel warm als koud lekker, maar altijd comforting, om maar eens hip Engels te spreken.

Ik ben dus om. Bieten zijn niet meer weg te denken. M´n moestuin staat er voorlopig nog vol mee (want ze zijn uitgespreid over een lange periode te zaaien.) en af en toe pluk ik er een blaadje groen vanaf voor de kippen. Trouwens, dat groen kun je ook heel goed zelf eten door het op te bakken als spinazie, met wat knoflook en champignons, hmmmm. Dan wel even de harde hoofdnerf verwijderen door het blad in de lengte dubbel te vouwen en met een mes vlak langs die nerf te snijden.
Voor de gelegenheid hier verder nog drie varianten die je van bietjes kunt maken. Mijn drie lekkerste bietenrecepten.

De biet in 3 gerechten

Vegetarische Borstsj. (Slavische bietensoep)

Daar bestaan natuurlijk allerlei verschillende recepten van, traditioneel of niet, maar één ding is duidelijk. Er gaan zeker rode bieten in! Dit recept heb ik van Miss Sophie Dahl, kleindochter van... Die zag ik ooit op tv haar kookprogramma doen en ik viel voor haar simpele en makkelijke stijl.

Ingrediënten
-paar lenteuitjes, ongeveer 4 stengels
-paar rode bieten, ongeveer 4 zo groot als kleine sinaasappels.
-groentebouillon, ongeveer 1 tot 1,5 liter.
-sap van halve citroen
-crème fraîche (al gebruik ik nu een lactose-vrije variant gemaakt van cashewnoten)
-zout en peper
-scheutje wodka (Maakt het Russischer, maar haalt daarnaast ook de aardse smaak omhoog.)

Om de bieten te garen en ontvellen moet je ze eerst koken. Dat doe je in een pan water op het vuur en daarvoor moet je zorgen dat de biet nog helemaal héél is anders gaat ie bloeden. Dus ook kop en kont er nog aan laten zitten. Afhankelijk van de grootte duurt dit 40-60 minuten, slow-food he?
Daarna kun je, als het goed is, het velletje er heel makkelijk vanaf vegen met je vingers.

Smoor in een pan de kleingesneden lente-uitjes even zacht en doe dan alle ingrediënten in een blender en mix het tot soep. Laat eventueel afkoelen want je kunt deze soep zowel warm als koud eten. (Ik vind koud het lekkerst) Roer er voor het opdienen zwierig nog wat extra crème fraîche door. Klaar!
Priejatnawa apjetieta!

Uit een klein stukje achtertuin ruimde ik laatst wat kleine bietjes en mei-knolletjes. Te weinig voor een volledige maaltijd maar genoeg als bijgerechtje. De mei-knolletjes gingen door de aardappelpuree maar van de bietjes maakt ik een...

Turkse koude bietensalade

Ingrediënten
-bietjes (vooral verschillende kleuren bietjes staat gezellig, maar hoeft natuurlijk niet)
-yoghurt (ik gebruik nu geitenyoghurt, koemelk-vrij) paar eetlepels
-beetje citroensap
-scheutje olijfolie
-snufje kaneel
-klein teentje knoflook
-peper en zout
-gesnipperde peterselie ter garnering

Kook de bietjes gaar en ontvel ze. Snij ze vervolgens in blokjes of schijfjes. Maak dan van de overige ingrediënten een sausje en schep dat door de bietjes. Garneer met peterselie en serveer koel. Heeel erg lekker!
Afiyet olsun!

Tot slot de meest pure vorm om bietjes binnen te krijgen, namelijk puur en rauw als sap. Het is wel handig als je hier een sapcentrifuge voor hebt natuurlijk. Hoewel het volgens mij ook wel in een blender kan, maar dan is het een stuk vezeliger uiteraard. Ga liefst uit van biologisch, onbespoten ingrediënten, anders eerst even schillen. Ook hier bestaan natuurlijk allerlei recepten voor. Dit is een van de varianten.

Bietensap (Krotensap)

Ingrediënten
-1 a 2 rode bieten, rauw
-1 wortel
-2 appels
-stukje gember

Pers er sap van en drink lekker op. Dit is een hele goede en lekkere ontgifter om de dag mee te beginnen. En iedereen die m´n citroenenblog heeft gelezen weet dat ik op dit moment erg lief ben voor m´n lever en darmen. Bieten zitten zo bomvol met allerlei goede dingen dat ik het niet eens kan onthouden! Maar de term superfood is wel op z´n plaats.

Ik heb er vandaag zelfs speciaal m´n bieten-rode t-shirt voor aangetrokken. (Heel handig tegen de vlekken, haha.) En nu maar hopen dat m´n vader deze blog niet leest anders worden we misschien wel onterft!!